Ydych chi'n siŵr eich bod am ddileu eich anodiad? Ni ellir dadwneud hyn.
Gwella ymatebion enghreifftiol
Gadewch i ni ddechrau gyda rhywbeth syml.
Darllenwch y cwestiynau a phenderfynwch pa un o'r ddau ateb sydd orau.
Sawl marc y byddech yn ei roi am bob ateb?
Cliciwch ar eich dewis cyn datgelu'r ymateb awgrymedig.
Sgroliwch drwy'r cwestiynau gan ddefnyddio'r saethau.
Beth yw ystyr 'pechod'? [2]
Gweithred ddrwg yw pechod.
Diffiniad syml iawn – 1 marc i'w ddyfarnu.
Camwedd yw pechod, fel lladd rhywun, sy'n mynd yn erbyn Duw.
Diffiniad datblygedig a phenodol – 2 farc i'w dyfarnu.
Beth yw ystyr 'moesoldeb'? [2]
Pan mae gan bobl foesau.
Ymateb cyffredinol iawn sy'n awgrymu nad yw'r ymgeisydd yn gwybod beth yw'r ystyr – 0 marc.
Cod o'r hyn sy'n dda a'r hyn sy'n ddrwg e.e. gweithredoedd da a drwg, er enghraifft, mae rhai pobl yn credu bod lladd yn ddrwg bob amser yn ôl eu syniadau am foesoldeb.
Ydych chi'n siŵr eich bod am ddileu'ch anodiad? Ni allwch ddadwneud hyn.
Bandiau Marcio
Band
Disgrifiad o'r Band
Cyfanswm Marciau
3
Disgrifiad rhagorol, dealladwy yn dangos ymwybyddiaeth a dealltwriaeth o syniad, credo, arfer, dysgeidiaeth neu gysyniad crefyddol.
Yn defnyddio amrediad o iaith a thermau crefyddol/arbenigol priodol a ffynonellau o ddoethineb ac awdurdod, yn eang, cywir a phriodol.
4-5
2
Disgrifiad da, cyffredinol gywir sy’n dangos ymwybyddiaeth a dealltwriaeth o syniad, credo, arfer, dysgeidiaeth neu gysyniad crefyddol.
Yn defnyddio iaith a thermau crefyddol/arbenigol a, lle y bo'n briodol, ffynonellau o ddoethineb ac awdurdod yn gyffredinol gywir.
2-3
1
Datganiad cyfyngedig o wybodaeth am y syniad, credo, arfer, dysgeidiaeth neu gysyniad crefyddol.
Yn defnyddio iaith a thermau crefyddol/arbenigol a, lle y bo'n briodol, ffynonellau o ddoethineb ac awdurdod mewn modd cyfyngedig.
1
0
Dim gwybodaeth berthnasol wedi’i darparu.
0
Bandiau Marcio
Band
Disgrifiad o'r Band
Cyfanswm Marciau
4
Disgrifiad rhagorol, hynod fanwl sy’n dangos ymwybyddiaeth a dealltwriaeth o syniad, credo, arfer, dysgeidiaeth neu gysyniad crefyddol.
Yn defnyddio ystod o iaith a thermau crefyddol/arbenigol priodol a ffynonellau o ddoethineb ac awdurdod, yn eang, cywir a phriodol.
7-8
3
Esboniad da iawn sy'n dangos ymwybyddiaeth o syniad, credo, arfer, dysgeidiaeth neu gysyniad crefyddol.
Yn defnyddio ystod o iaith a thermau crefyddol/arbenigol priodol a ffynonellau o ddoethineb ac awdurdod, yn gywir a phriodol.
5-6
2
Esboniad boddhaol sy’n dangos rhywfaint o ymwybyddiaeth o syniad, credo, arfer, dysgeidiaeth neu gysyniad crefyddol.
Yn defnyddio iaith a thermau crefyddol/arbenigol a/neu ffynonellau o ddoethineb ac awdurdod gyda pheth cywirdeb.
3-4
1
Esboniad cyfyngedig sy’n dangos fawr ddim ymwybyddiaeth o'r syniad, credo, arfer, dysgeidiaeth neu gysyniad crefyddol.
Yn defnyddio iaith a thermau crefyddol/arbenigol a/neu ffynonellau o ddoethineb ac awdurdod mewn modd cyfyngedig heb fawr o gywirdeb.
1-2
0
Dim gwybodaeth berthnasol wedi’i darparu.
0
Nawr edrychwch ar yr atebion hirach hyn.
Defnyddiwch yr allwedd i danlinellu'r rhannau o'r ateb sy'n mynd i'r afael â'r meini prawf asesu. Yna penderfynwch pa farc y byddech yn ei ddyfarnu am yr ateb cyn datgelu'r adborth. Mae'r bandiau marcio ar gael er gwybodaeth.
Sgroliwch drwy'r cwestiynau gan ddefnyddio'r saethau.
Allwedd
Iaith Arbenigol
Ffynonellau o ddoethineb
Gwybodaeth a Dealltwriaeth
Dylanwad Credo
Disgrifiwch sut y gallai menywod Iddewig addoli yn wahanol i ddynion. [5]
Byddai menywod fel arfer yn eistedd ar wahân i ddynion yn y synagog yn y traddodiadau Iddewig Uniongred. Hefyd, ni fydd menywod fel arfer yn cael darllen o'r Sefer Torah yn ystod gweddïau. Disgwylir i ddynion orchuddio'u pennau er mwyn addoli yn ystod gweddïau, ond nid oes angen i fenywod di-briod wneud hynny. Mae dyletswyddau eraill sydd ond yn gymwys i ddynion; mae'n rhaid i ddynion wisgo tefillin i addoli a rhaid gweddïo dair gwaith y dydd, ond nid oes rhaid i'r menywod wneud hynny. Dehonglir hyn o ddysgeidiaeth y Torah, na fydd dillad dynion yn cael eu gwisgo gan fenywod. Ystyrir mai dillad dynion yw tefellin ac, wrth i ysgolheigion astudio'r Torah, rhoddir y ddysgeidiaeth hon fel y rheswm pam na ddylai menywod eu gwisgo. Yn y cartref mae prif ddyletswyddau crefyddol menywod Iddewig – yn enwedig i gyflwyno Shabbat trwy oleuo canhwyllau .
Byddai menywod fel arfer yn eistedd ar wahân i ddynion yn y synagog yn y traddodiadau Iddewig Uniongred. Hefyd, ni fydd menywod fel arfer yn cael darllen o'r Sefer Torah yn ystod gweddïau. Disgwylir i ddynion orchuddio'u pennau er mwyn addoli yn ystod gweddïau, ond nid oes angen i fenywod di-briod wneud hynny. Mae dyletswyddau eraill sydd ond yn gymwys i ddynion; mae'n rhaid i ddynion wisgotefillin i addoli a rhaid gweddïo dair gwaith y dydd, ond nid oes rhaid i'r menywod wneud hynny. Dehonglir hyn oddysgeidiaeth y Torah, na fydd dillad dynion yn cael eu gwisgo gan fenywod. Ystyrir mai dillad dynion yw tefellin ac, wrth i ysgolheigion astudio'r Torah, rhoddir y ddysgeidiaeth hon fel y rheswm pam na ddylai menywod eu gwisgo. Yn y cartref mae prif ddyletswyddau crefyddol menywod Iddewig – yn enwedig i gyflwynoShabbattrwy oleuo canhwyllau.
Yn bodloni'r holl feini prawf asesu. Disgrifiad rhagorol, manwl iawn – 5 marc
Allwedd
Iaith Arbenigol
Ffynonellau o ddoethineb
Gwybodaeth a Dealltwriaeth
Dylanwad Credo
Disgrifiwch sut mae Mwslimiaid yn paratoi i weddïo. [5]
Cyn iddyn nhw weddïo, bydd Mwslimiaid bob amser yn ymolchi dan ddŵr rhedegog. Mae hyn yn cael ei alw'n wudu yn Arabeg. Mae'r Qur'an yn rhoi defod am hyn, lle maen nhw'n gwneud yr un pethau yn yr un drefn bob tro; ymolchi dwylo, breichiau, traed, clustiau, wyneb a phen dair gwaith yr un. Yna byddant yn edrych am rywle glân i weddïo. Os ydyn nhw tu allan, gallan nhw ddefnyddio mat gweddi, ac os ydyn nhw mewn Mosg, bydd carped ar y llawr a bydd rhaid i bawb dynnu eu hesgidiau. Cyn gweddïo, rhaid iddyn nhw hefyd wynebu Mecca ac efallai byddan nhw'n defnyddio cwmpawd i ddangos i ba gyfeiriad y dylen nhw wynebu. Mewn Mosg, bydd alcof o'r enw mihrab yn dangos cyfeiriad Mecca. Yna maen nhw'n barod i ganolbwyntio ar weddïo
Cyn iddyn nhw weddïo, bydd Mwslimiaid bob amser yn ymolchi dan ddŵr rhedegog. Mae hyn yn cael ei alw'nwudu yn Arabeg. Mae'r Qur'an yn rhoidefod am hyn, lle maen nhw'n gwneud yr un pethau yn yr un drefn bob tro; ymolchi dwylo, breichiau, traed, clustiau, wyneb a phen dair gwaith yr un. Yna byddant yn edrych am rywle glân i weddïo. Os ydyn nhw tu allan, gallan nhw ddefnyddio mat gweddi, ac os ydyn nhw mewnMosg, bydd carped ar y llawr a bydd rhaid i bawb dynnu eu hesgidiau. Cyn gweddïo, rhaid iddyn nhw hefyd wynebuMeccaac efallai byddan nhw'n defnyddio cwmpawd i ddangos i ba gyfeiriad y dylen nhw wynebu. Mewn Mosg, bydd alcof o'r enw mihrabyn dangos cyfeiriad Mecca. Yna maen nhw'n barod i ganolbwyntio ar weddïo.
Yn bodloni'r holl feini prawf asesu. Disgrifiad rhagorol, manwl iawn – 5 marc.
Allwedd
Iaith Arbenigol
Ffynonellau o ddoethineb
Gwybodaeth a Dealltwriaeth
Dylanwad Credo
Disgrifiwch gredoau Iddewig am Dduw. [5]
Mae pobl Iddewig o'r gred mai dim ond un Duw sydd. Mae'n dweud yn glir yn y Shema (y datganiad o ffydd Iddewig): 'Clywch O Israel! Y mae'r ARGLWYDD ein Duw yn un ARGLWYDD'. At hynny, mae pobl Iddewig yn credu bod Duw yn hollalluog ac mai Ef yw creawdwr popeth. Mae stori Genesis yn dangos Duw yn creu o ddim. Mae Iddewon hefyd yn credu bod Duw wedi rhoi cyfreithiau i'w bobl (mitzvot) ufuddhau iddyn nhw er mwyn byw bywyd da ac, ar ôl marwolaeth, bod Duw yn beirniadu'r bywydau y maen nhw wedi'u byw.
Mae pobl Iddewig o'r gred mai dim ond un Duw sydd. Mae'n dweud yn glir yn y Shema (y datganiad o ffydd Iddewig): 'Clywch O Israel! Y mae'r ARGLWYDD ein Duw yn un ARGLWYDD'. At hynny, mae pobl Iddewig yn credu bod Duw ynhollalluogac mai Ef yw creawdwr popeth.Mae stori Genesis yn dangos Duw yn creu o ddim.Mae Iddewon hefyd yn credu bod Duw wedi rhoi cyfreithiau i'w bobl (mitzvot) ufuddhau iddyn nhw er mwyn byw bywyd da ac, ar ôl marwolaeth, bod Duw yn beirniadu'r bywydau y maen nhw wedi'u byw.
Yn bodloni'r holl feini prawf asesu. Disgrifiad rhagorol, manwl iawn – 5 marc.
Allwedd
Iaith Arbenigol
Ffynonellau o ddoethineb
Gwybodaeth a Dealltwriaeth
Dylanwad Credo
Disgrifiwch sut y gallai menywod Iddewig addoli yn wahanol i ddynion [5]
Mewn Iddewiaeth mae gan ddynion a menywod rolau gwahanol ac felly maent yn addoli'n wahanol. Mae menywod yn fwy ysbrydol yn naturiol ac nid oes angen arweiniad arnynt. Felly, mae Iddewon yn credu mai dim ond dynion sydd angen gwisgo'r tefellin. Yn y Shema dywedir bod yn rhaid i chi gadw Duw yn agos at eich meddwl a'ch enaid. Dehonglir hyn drwy ddweud bod dynion Iddewig yn gwisgo'r tefillin wrth ymyl eu calonnau a'u pennau er mwyn eu helpu i gysylltu â Duw a chanolbwyntio'n fwy ar eu hochr ysbrydol. Rheswm a ffordd arall y mae dynion a menywod Iddewig yn addoli'n wahanol yw eu safle yn y synagog. Mewn synagogau uniongred bydd menywod yn eistedd yn y rhan uchaf yn yr oriel a bydd dynion yn eistedd yn y rhan waelod yng nghanol y synagog. Gwneir hyn fel nad oes dim yn amharu ar ddynion a menywod wrth iddynt addoli.
Mewn Iddewiaeth mae gan ddynion a menywod rolau gwahanol ac felly maent yn addoli'n wahanol. Mae menywod yn fwy ysbrydol yn naturiol ac nid oes angen arweiniad arnynt. Felly, mae Iddewon yn credu mai dim ond dynion sydd angen gwisgo'rtefellin. Yn y Shemadywedir bod yn rhaid i chi gadw Duw yn agos at eich meddwl a'ch enaid. Dehonglir hyn drwy ddweud bod dynion Iddewig yn gwisgo'rtefillinwrth ymyl eu calonnau a'u pennauer mwyn eu helpu i gysylltu â Duw a chanolbwyntio'n fwy ar eu hochr ysbrydol. Rheswm a ffordd arall y mae dynion a menywod Iddewig yn addoli'n wahanol yw eu safle yn y synagog. Mewn synagogau uniongredbydd menywod yn eistedd yn y rhan uchaf yn yr oriel a bydd dynion yn eistedd yn y rhan waelod yng nghanol y synagog. Gwneir hyn fel nad oes dim yn amharu ar ddynion a menywod wrth iddynt addoli.
Gellir credydu'r ymateb hwn am gynnwys tefillin a safle dynion a menywod yn y synagog. Mae'r defnydd o iaith arbenigol yn dda iawn.
Fodd bynnag, mae'n cynnwys llawer o esboniad sydd ar draul treulio amser yn disgrifio pwyntiau eraill fel gwisgo kippah a tallith (a wisgir gan ddynion yn aml ond nid menywod) a rhywedd y rabbi mewn gwahanol draddodiadau Iddewig, minyan, neu rôl y fenyw mewn ffurfiau eraill ar addoli ac ati. - 3 marc
Allwedd
Iaith Arbenigol
Ffynonellau o ddoethineb
Gwybodaeth a Dealltwriaeth
Dylanwad Credo
Disgrifiwch fyfyrdod Samatha [5]
Defnyddir myfyrdod Samatha i dawelu a chlirio'r meddwl, ac mae'n aml yn digwydd i baratoi ar gyfer myfyrdod vippisana. Gan ddilyn yr hyn roedd Bwdha ei hun yn ei wneud, bydd Bwdhyddion yn aml yn dod o hyd i safle cyfforddus, fel eistedd neu benlinio ar glustogau a chanolbwyntio ar kasina (gwrthrych fel cylch coch neu bowlen o ddŵr). Gall Bwdhyddion fyfyrio gartref, lle mae'n bosibl y bydd ganddynt gysegr bach, neu mewn teml gyda phobl eraill. Mae'n bosibl y byddant hefyd yn canolbwyntio ar weithred fel anadlu neu gerdded. Wrth fyfyrio, maent yn ceisio cael gwared ar deimladau negyddol a chanolbwyntio ar feddwl am metta bhavana (caredigrwydd cariadus) tuag at bawb
Defnyddir myfyrdod Samatha i dawelu a chlirio'r meddwl, ac mae'n aml yn digwydd i baratoi ar gyfer myfyrdod vippisana. Gan ddilyn yr hyn roedd Bwdha ei hun yn ei wneud, bydd Bwdhyddion yn aml yn dod o hyd i safle cyfforddus, fel eistedd neu benlinio ar glustogau a chanolbwyntio ar kasina (gwrthrych fel cylch coch neu bowlen o ddŵr). Gall Bwdhyddion fyfyrio gartref, lle mae'n bosibl y bydd ganddyntgysegrbach, neu mewntemlgyda phobl eraill. Mae'n bosibl y byddant hefyd yn canolbwyntio ar weithred fel anadlu neu gerdded. Wrth fyfyrio, maent yn ceisio cael gwared ar deimladau negyddol a chanolbwyntio ar feddwlam metta bhavana (caredigrwydd cariadus) tuag at bawb.
Mae'r ymateb hwn yn rhoi disgrifiad ardderchog o fyfyrdod Samatha ac yn bodloni'r meini prawf ar gyfer y band uchaf. 5 marc
Allwedd
Iaith Arbenigol
Ffynonellau o ddoethineb
Gwybodaeth a Dealltwriaeth
Dylanwad Credo
Esboniwch pam mae Moses yn bwysig i Iddewiaeth.. [8]
Mae Moses yn bwysig i Iddewiaeth oherwydd bod Duw wedi cyfamodi ag ef. Moses oedd y cyntaf yn ei deulu i gredu mewn un Duw. Fe wnaeth Duw addewid iddo. Addawodd Duw mai ei ddilynwyr fyddai 'pobl ddewisedig Duw'. Mae Moses yn bwysig oherwydd bod rhai Iddewon yn credu mai nhw yw ei ddisgynyddion ac mai ef yw sefydlydd eu crefydd.
Mae Moses yn bwysig i Iddewiaeth oherwydd bod Duw wedicyfamodi ag ef. Moses oedd y cyntaf yn ei deulu i gredu mewn un Duw. Fe wnaeth Duw addewid iddo. Addawodd Duw mai ei ddilynwyr fyddai'pobl ddewisedigDuw'. Mae Moses yn bwysig oherwydd bod rhai Iddewon yn credu mai nhw yw ei ddisgynyddion ac mai ef yw sefydlydd eu crefydd.
Rhywfaint o gywirdeb ond mae'r ymgeisydd fel petai wedi drysu rhwng Moses ac Abraham. Nid yw'r ymateb yn 'fanwl iawn' – 3 marc.
Allwedd
Iaith Arbenigol
Ffynonellau o ddoethineb
Gwybodaeth a Dealltwriaeth
Dylanwad Credo
Esboniwch pam mae myfyrdod Samatha yn bwysig ar gyfer y rhan fwyaf o Fwdhyddion [8]
Mae'r rhan fwyaf o Fwdhyddion yn ceisio myfyrio'n rheolaidd. Byddant yn dewis lle tawel a safle cyfforddus i wneud hynny. Mae rhai ohonynt yn eistedd gan groesi eu coesau - yr enw ar hyn yw'r safle lotws. Efallai y bydd ganddynt ddelw o Bwdha i'w hatgoffa o'r adeg y bu Bwdha yn myfyrio*. Efallai y byddant yn llosgi arogldarth ac yn llafarganu yn ystod myfyrdod. Gall Bwdhyddion fyfyrio unrhyw le ac mae gan rai gysegr gartref. Mae'n ffordd dda o glirio'r meddwl a chanolbwyntio ar gael gwared ar emosiynau negyddol**. Nid yw pob Bwdhydd yn myfyrio, oherwydd mae rhai'n teimlo y gall arwain at ymgolli gormod yn eu hunain.
Mae'r rhan fwyaf o Fwdhyddion yn ceisio myfyrio'n rheolaidd. Byddant yn dewis lle tawel a safle cyfforddus i wneud hynny. Mae rhai ohonynt yn eistedd gan groesi eu coesau - yr enw ar hyn yw'r safle lotws. Efallai y bydd ganddynt ddelw oBwdha i'w hatgoffa o'r adeg y bu Bwdha yn myfyrio*. Efallai y byddant yn llosgi arogldarth ac yn llafarganu yn ystod myfyrdod. Gall Bwdhyddion fyfyrio unrhyw le ac mae gan raigysegrgartref. Mae'n ffordd dda o glirio'r meddwl a chanolbwyntio ar gael gwared ar emosiynau negyddol**. Nid yw pob Bwdhydd yn myfyrio, oherwydd mae rhai'n teimlo y gall arwain at ymgolli gormod yn eu hunain.
Sylwer nad oes unrhyw ddefnydd o'r gair 'oherwydd' i esbonio pam mae Bwdhyddion yn gwneud y pethau hyn. Mae hyn yn adlewyrchu'r ffaith bod yr ymgeisydd yn syml wedi disgrifio myfyrdod, ac nid yw wedi ymgysylltu ag ESBONIAD o PAM mae'n bwysig iddynt, fel y mae'r cwestiwn yn ei ofyn. Mae gwybodaeth yr ymgeisydd yn dda, ond nid yw'r ymateb yn canolbwyntio ar y cwestiwn. Cawsant gredyd am iaith arbenigol, dylanwad credo ac awgrym o esboniad o pam maent yn myfyrio - gweler yma* ac yma** - 3 marc
Allwedd
Iaith Arbenigol
Ffynonellau o ddoethineb
Gwybodaeth a Dealltwriaeth
Dylanwad Credo
Eglurwch safbwyntiau am ddefnyddio dial fel math o gosb. [8]
Byddai rhai Cristnogion ceidwadol yn cytuno â dial am fod y beibl yn dweud "llygad am lygad" ac y dylech gael eich cosbi am eich pechodau a bod Duw yn cosbi pobl ar ddydd y farn drwy eu hanfon i uffern lle byddant yn dioddef am byth. Fodd bynnag, byddai rhai Cristnogion rhyddfrydol yn dweud na ddylech gosbi pobl oherwydd byddai Duw yn maddau i chi a hefyd mai rheol fwyaf Duw yw trin pobl fel yr hoffech chi gael eich trin.
Byddai rhai Cristnogion ceidwadolyn cytuno â dial am fod y beibl yn dweud "llygad am lygad" ac y dylech gael eich cosbi am eichpechodau a bod Duw yn cosbi pobl ar ddydd y farn drwy eu hanfon i uffern lle byddant yn dioddef am byth. Fodd bynnag, byddai rhai Cristnogion rhyddfrydolyn dweud na ddylech gosbi pobl oherwydd byddai Duw yn maddau i chi a hefyd mai rheol fwyaf Duw yw trin pobl fel yr hoffech chi gael eich trin.
Yn bodloni'r meini prawf asesu ond nid yw'n ymateb manwl iawn. Mae'r ail baragraff yn gyfyngedig iawn, hynny yw nid yw'r ymgeisydd yn canolbwyntio ar ddial ond mae'n mynd ati i ystyried cosb yn gyffredinol. Mae hefyd yn anghywir (am fod y rhan fwyaf o Gristnogion yn gweld yr angen am gosb) ac felly rhaid ei anwybyddu – 4 marc
Allwedd
Iaith Arbenigol
Ffynonellau o ddoethineb
Gwybodaeth a Dealltwriaeth
Dylanwad Credo
Esboniwch pam mae Moses yn bwysig i Iddewiaeth. [8]
Mae Moses yn bwysig i Iddewiaeth oherwydd ef oedd y mwyaf o'r holl broffwydi Iddewig. Cafodd ei ddewis gan Dduw i arwain yr Israeliaid o gaethwasiaeth yn yr Aifft ar ôl i Dduw siarad ag ef trwy gyfrwng y Berth yn Llosgi. Ef hefyd yw'r proffwyd mwyaf oherwydd, yn ystod 40 mlynedd o'r Exodus yn yr anialwch, fe dderbyniodd y Torah ar Fynydd Sinai, sy'n sail i'r cyfreithiau a'r rhwymedigaethau (mitzvot) y mae Iddewon yn eu dilyn hyd heddiw. Y Deg Gorchymyn yw deg cyfraith fwyaf adnabyddus y ffydd Iddewig ac maen nhw'n sail i'r cyfreithiau ar draws y byd e.e. 'Na ladd', 'Na ladrata' ac ati. At hynny, parhaodd Moses â'r Cyfamod yr oedd Duw wedi'i wneud ag Abraham yn barod sawl blwyddyn ynghynt, pan addawodd dir eu hunain i'r Israeliaid. Arweiniodd Moses nhw yn ôl i 'wlad yr addewid' er iddo farw cyn iddyn nhw gyrraedd.
Mae Moses yn bwysig i Iddewiaeth oherwydd ef oedd y mwyaf o'r hollbroffwydiIddewig. Cafodd ei ddewis gan Dduw i arwainyr Israeliaido gaethwasiaeth yn yr Aifft ar ôl i Dduw siarad ag eftrwy gyfrwng y Berth yn Llosgi. Ef hefyd yw'r proffwyd mwyaf oherwydd, yn ystod 40 mlyneddo'r Exodus yn yr anialwch, fe dderbyniodd y Torah ar Fynydd Sinai, sy'n sail i'r cyfreithiau a'r rhwymedigaethau (mitzvot) y mae Iddewon yn eu dilyn hyd heddiw. Y Deg Gorchymynyw deg cyfraith fwyaf adnabyddus y ffydd Iddewig ac maen nhw'n sail i'r cyfreithiau ar draws y byd e.e. 'Na ladd', 'Na ladrata' ac ati. At hynny, parhaodd Moses â'rCyfamodyr oedd Duw wedi'i wneud ag Abraham yn barod sawl blwyddyn ynghynt, pan addawodd dir eu hunain i'r Israeliaid. Arweiniodd Moses nhw yn ôl i'wlad yr addewid'er iddo farw cyn iddyn nhw gyrraedd.
Yn bodloni'r holl feini prawf asesu. Esboniad rhagorol, manwl iawn – 8 marc
Allwedd
Iaith Arbenigol
Ffynonellau o ddoethineb
Gwybodaeth a Dealltwriaeth
Dylanwad Credo
O Gristnogaeth ac Islam, eglurwch safbwyntiau am erthyliad. [8]
Mae Cristnogion yn credu y dylai erthyliad ddigwydd am reswm, er enghraifft os yw bywyd y fam neu'r plentyn mewn perygl. Os yw'r fenyw wedi'i threisio'n rhywiol dylid erthylu. Mae rhai Cristnogion yn gwrthwynebu erthylu.
Mae Mwslimiaid yn gwrthwynebu erthylu. Maen nhw'n credu gan mai Duw sydd wedi ein creu yna dim ond Duw sy'n cael ein lladd. "Na ladd". Mae lladd wedi'i wahardd yng nghrefydd Islam. Fodd bynnag mewn amgylchiadau lle mae bywyd y fam neu'r plentyn dan fygythiad neu rywbeth tebyg yna gellir cynnal erthyliad cyn pen 120 diwrnod, rhaid ei wneud cyn i'r enaid gyrraedd y corff
Mae Cristnogionyn credu y dylai erthyliadddigwydd am reswm, er enghraifft os yw bywyd y fam neu'r plentyn mewn perygl. Os yw'r fenyw wedi'i threisio'n rhywiol dylid erthylu. Mae rhai Cristnogion yn gwrthwynebuerthylu.
Mae Mwslimiaidyn gwrthwynebu erthylu. Maen nhw'n credu gan mai Duw sydd wedi ein creu yna dim ond Duw sy'n cael ein lladd. "na ladd".Mae lladd wedi'i wahardd yng nghrefyddIslam. Fodd bynnag mewn amgylchiadau lle mae bywyd y fam neu'r plentyn dan fygythiad neu rywbeth tebyg yna gellir cynnalerthyliadcyn pen 120 diwrnod, rhaid ei wneud cyn i'renaid gyrraedd y corff.
Bodlonwyd y meini prawf asesu, ond cyfyngedig iawn yw'r ymateb Cristnogol ac ni chafodd unrhyw ffynonellau o ddoethineb/awdurdod eu cynnwys. Mae'r ymateb Mwslimaidd yn well ac felly, o gymryd y cyfan gyda'i gilydd – 4 marc
Allwedd
Iaith Arbenigol
Ffynonellau o ddoethineb
Gwybodaeth a Dealltwriaeth
Dylanwad Credo
Esboniwch gredoau Mwslimiaid am natur Allah [8]
Mae Mwslimiaid yn credu bod Duw yn hollalluog, yn hollraslon, yn hollbresennol ac yn hollwybodus. Maent yn credu mewn Tawhid sy'n golygu unoliaeth Duw. Mae Surah 42 yn dweud bod un Duw, nid oes ganddo unrhyw blant ac mae'n hollalluog. Yn ogystal, mae'r Shahadah yn dweud nad oes Duw, Muhammed yw ei negesydd.'
Mae Mwslimiaid yn credu bod Duw yn hollalluog, yn hollraslon, yn hollbresennol ac yn hollwybodus. Maent yn credu mewn Tawhid sy'n golygu unoliaeth Duw. Mae Surah 42 yn dweud bod un Duw, nid oes ganddo unrhyw blant ac mae'n hollalluog. Yn ogystal, mae'r Shahadah yn dweud nad oes Duw, Muhammedyw ei negesydd.'
Defnydd da iawn o iaith grefyddol a chyfeiriad at ffynhonnell doethineb. Mae'r ymateb yn fwy o ddisgrifiad nag esboniad a daw'n ymateb i'r cwestiwn 'disgrifiwch gredoau Mwslimiaid am undod duw'. Mae cynnwys y fanyleb yn sôn am Allah fel trugarog, teg, cyfiawn, mewnfodol, trosgynnol, felly roedd mwy i'w ddweud. Mae hepgoriad pwysig yn y llinell olaf sydd wedi'i anwybyddu. 4 marc
Allwedd
Iaith Arbenigol
Ffynonellau o ddoethineb
Gwybodaeth a Dealltwriaeth
Dylanwad Credo
Esboniwch gredoau Mwslimiaid am natur Allah [8]
Mae Mwslimiaid yn credu mai dim ond un Duw sydd (tawhid) am fod y Shahadah yn dweud; 'Does dim un Duw ond Allah...'. Y Shahadah yw piler cyntaf Islam ac mae'n gred sylfaenol a ddaw o'r Qur'an. Mae Mwslimiaid hefyd yn credu bod Allah yn hollalluog, hollwybodus, hollraslon a hollbresennol oherwydd bod y Qur'an yn dweud iddo greu'r byd a phobl, ei fod yn gwybod y cyfan, ac yn caru ei greadigaeth. Mae'r Qur'an hefyd yn dweud wrth Fwslimiaid bod Mwslimiaid yn credu bod Allah yn gyfiawn ac y bydd yn barnu ein bywydau pan fyddwn farw, ond ei fod hefyd yn drugarog ac y bydd yn maddau i ni os ydym wir yn edifarhau
Mae Mwslimiaid yn credu mai dim ond un Duw sydd (tawhid) am fod y Shahadah yn dweud; 'Does dim un Duw ond Allah...'.YShahadah yw piler cyntaf Islam ac mae'n gred sylfaenol a ddaw o'r Qur'an. Mae Mwslimiaid hefyd yn credu bod Allah ynhollalluog, hollwybodus, hollraslon a hollbresennoloherwydd bod yQur'an yn dweud iddo greu'r byd a phobl, ei fod yn gwybod y cyfan, ac yn caru ei greadigaeth. Mae'r Qur'anhefyd yn dweud wrth Fwslimiaid bodMwslimiaid yn credu bod Allah yn gyfiawn ac y bydd yn barnu ein bywydau pan fyddwn farw, ond ei fod hefyd yn drugarog ac y bydd yn maddau i ni os ydym wir yn edifarhau.
Gwell esboniad (gweler y defnydd o'r gair 'oherwydd' - wedi'i danlinellu). Defnydd da iawn o iaith grefyddol a chyfeiriadau at ffynonellau o awdurdod. Mae'r ymateb yn cynnwys nifer o gredoau am natur duw – 7 marc
Allwedd
Iaith Arbenigol
Ffynonellau o ddoethineb
Gwybodaeth a Dealltwriaeth
Dylanwad Credo
O ddwy grefydd wahanol neu ddau draddodiad gwahanol, esboniwch safbwyntiau am y gosb eithaf [8]
Mae rhai Cristnogion Ceidwadol, megis Efengylwyr, yn cytuno â'r gosb eithaf oherwydd bod y Beibl yn dweud 'llygad am lygad, dant am ddant'. Ar ben hynny, mae'r Hen Destament yn dysgu y dylid defnyddio'r gosb eithaf am rai troseddau (megis godineb). Ni ddywedodd Iesu erioed bod y gosb eithaf yn ddrwg, ac yn yr Oesoedd Canol, bu'r Eglwys yn ei defnyddio i gosbi'r rheini a oedd yn herio'r Eglwys. Byddai'r Cristnogion hyn yn dweud bod rhai troseddau mor ofnadwy, dim ond y gosb eithaf a fyddai'n ddigonol.
Mae llawer o Gristnogion Rhyddfrydol, fel Protestaniaid rhyddfrydol, yn anghytuno â'r gosb eithaf am fod y Beibl yn dweud 'na ladder' a bod yr Iesu wedi ein dysgu bod dial yn anghywir; 'trowch y boch arall a gweddïwch dros y rhai sy’n eich erlid'. Hefyd, mae'n mynd yn groes i gred Cristnogaeth mewn sancteiddrwydd bywyd am ein bod yn cael ein creu yn nelwedd Duw a dim ond Duw a gaiff roi bywyd a'i gymryd. Mae'r Cristnogion hyn yn credu i'r Iesu ddod i'r ddaear i'n hachub a'n diwygio, ac ni ellir gwneud hyn gyda'r gosb eithaf. Neges gyffredinol Cristnogaeth yw cariad a maddeuant, ac mae'r gosb eithaf yn mynd yn erbyn hyn
Mae rhai Cristnogion Ceidwadol, megis Efengylwyr, yn cytuno â'r gosb eithaf oherwydd bod y Beibl yn dweud 'llygad am lygad, dant am ddant'. Ar ben hynny, mae'r Hen Destament yn dysgu y dylid defnyddio'r gosb eithaf am rai troseddau (megis godineb).Ni ddywedoddIesuerioed bod y gosb eithaf yn ddrwg, ac yn yr Oesoedd Canol, bu'r Eglwys yn ei defnyddio i gosbi'r rheini a oedd yn herio'r Eglwys. Byddai'r Cristnogion hyn yn dweud bod rhai troseddau mor ofnadwy, dim ond y gosb eithaf a fyddai'n ddigonol.
Mae llawer o Gristnogion Rhyddfrydol, fel Protestaniaid rhyddfrydol, yn anghytuno â'r gosb eithaf am fod y Beibl yn dweud 'na ladder' a bod yr Iesu wedi ein dysgu bod dial yn anghywir; 'trowch y boch arall a gweddïwch dros y rhai sy’n eich erlid'. Hefyd, mae'n mynd yn groes i gred Cristnogaeth mewn sancteiddrwydd bywyd am ein bod yn cael ein creu yn nelwedd Duw a dim ond Duw a gaiff roi bywyd a'i gymryd.Mae'r Cristnogion hyn yn credu i'r Iesu ddod i'r ddaear i'nhachub a'n diwygio, ac ni ellir gwneud hyn gyda'r gosb eithaf. Neges gyffredinol Cristnogaeth yw cariad a maddeuant, ac mae'r gosb eithaf yn mynd yn erbyn hyn
Bodlonwyd holl feini prawf y band marcio. Mae'r ymateb yn fanwl iawn yn yr amser a roddwyd. 8 marc
Ydych chi'n siŵr eich bod am ddileu eich anodiad? Ni ellir dadwneud hyn.
Bandiau Marcio
Band
Disgrifiad o'r Band
Cyfanswm Marciau
5
Dadansoddiad a gwerthusiad rhagorol a manwl iawn o'r mater dan sylw, yn seiliedig ar wybodaeth fanwl am grefydd, dysgeidiaeth grefyddol ac ymresymu moesol, i lunio barn a chyflwyno safbwyntiau amgen neu wahanol. Dealltwriaeth ragorol o sut mae cred yn dylanwadu ar unigolion, cymunedau a chymdeithasau.
Mae'r ymgeisydd yn defnyddio ac yn dehongli iaith grefyddol/arbenigol, termau a ffynonellau o ddoethineb ac awdurdod yn helaeth, yn gywir ac yn briodol.
13-15
4
Dadansoddiad a gwerthusiad da iawn a manwl o'r mater dan sylw, yn seiliedig ar wybodaeth gywir am grefydd, dysgeidiaeth grefyddol ac ymresymu moesol, i lunio barn a chyflwyno safbwyntiau amgen neu wahanol. Dealltwriaeth dda iawn o sut mae cred yn dylanwadu ar unigolion, cymunedau a chymdeithasau.
Mae'r ymgeisydd yn defnyddio ac yn dehongli iaith grefyddol/arbenigol, termau a ffynonellau o ddoethineb ac awdurdod yn briodol ac yn fanwl.
10-12
3
Dadansoddiad a gwerthusiad da, a manwl ar y cyfan, o'r mater dan sylw, yn seiliedig ar wybodaeth gyffredinol gywir am grefydd, dysgeidiaeth grefyddol ac ymresymu moesol, i lunio barn resymol ac adnabod safbwyntiau amgen neu wahanol. Dealltwriaeth dda o sut mae cred yn dylanwadu ar unigolion, cymunedau a chymdeithasau.
Mae'r ymgeisydd yn defnyddio ac yn dehongli rhywfaint o iaith grefyddol/arbenigol, termau a/neu ffynonellau o ddoethineb ac awdurdod.y.
7-9
2
Datganiad(au) cyfyngedig o fwy nag un safbwynt yn seiliedig ar wybodaeth gyfyngedig am grefydd, dysgeidiaeth grefyddol ac ymresymu moesol, i lunio barn. Dealltwriaeth gyfyngedig o sut mae cred yn dylanwadu ar unigolion, cymunedau a chymdeithasau.
Mae'r ymgeisydd yn defnyddio iaith grefyddol/arbenigol gyfyngedig, termau a/neu ychydig o ffynonellau o ddoethineb ac awdurdod.
4-6
1
Datganiad sylfaenol a gwael o safbwynt ac ymgais gyfyngedig iawn neu ddim ymgais o gwbl i lunio barn na chynnig safbwyntiau amgen na gwahanol. Ymgais wan neu ddim ymgais o gwbl i ddangos sut mae cred yn dylanwadu ar unigolion, cymunedau a chymdeithasau.
Defnydd gwan neu ddim defnydd o iaith grefyddol/arbenigol, termau a/neu ffynonellau o ddoethineb ac awdurdod.
1-3
0
Nid yw'r ymgeisydd wedi nodi safbwynt perthnasol.
0
Bandiau Marcio
Band
Disgrifiad o'r Band
Cyfanswm Marciau
4
Dadansoddiad a gwerthusiad rhagorol, hynod fanwl o’r mater yn seiliedig ar wybodaeth gynhwysfawr a chywir am grefydd, dysgeidiaeth grefyddol a rhesymu moesol.
Ystyriaeth fanwl iawn a rhagorol o gredoau anghrefyddol, fel dyneiddiaeth ac anffyddiaeth
Caiff barn glir wedi'i chefnogi'n dda ei llunio ac mae amrywiaeth gynhwysfawr o safbwyntiau gwahanol a/neu amgen wedi'i ystyried.
UYn defnyddio ac yn dehongli iaith a thermau crefyddol/arbenigol a ffynonellau o ddoethineb ac awdurdod yn eang, yn briodol a manwl.
12-15
3
Dadansoddiad a gwerthusiad da iawn a manwl o'r mater sy'n seiliedig ar wybodaeth drylwyr a chywir am grefydd, dysgeidiaeth grefyddol a rhesymu moesol.
Ystyriaeth fanwl a da o gredoau anghrefyddol, fel dyneiddiaeth ac anffyddiaeth
Caiff barn ei llunio gyda chefnogaeth ac mae amrywiaeth gytbwys o safbwyntiau gwahanol a/neu amgen yn cael eu hystyried.
Yn defnyddio ac yn dehongli iaith a thermau crefyddol/arbenigol a ffynonellau o ddoethineb ac awdurdod, yn briodol a manwl.
8-11
2
Dadansoddiad a gwerthusiad boddhaol o'r mater sy'n seiliedig ar rywfaint o wybodaeth gywir am grefydd, dysgeidiaeth grefyddol a rhesymu moesol . Ystyriaeth weddol fanwl a boddhaol o gredoau anghrefyddol, fel dyneiddiaeth ac anffyddiaeth
Mae rhai barnau'n cael eu ffurfio a rhai safbwyntiau gwahanol a/neu eraill yn cael eu hystyried.
Yn defnyddio ac yn dehongli rhywfaint o iaith a thermau crefyddol/arbenigol, a/neu ffynonellau o ddoethineb ac awdurdod gyda pheth cywirdeb.
4-7
1
Dadansoddiad a gwerthusiad gwan o'r mater sy'n seiliedig ar wybodaeth gyfyngedig a/neu anghywir am grefydd, dysgeidiaeth grefyddol a/neu resymu moesol.
Ystyriaeth sylfaenol neu ddim o gwbl o gredoau anghrefyddol, fel dyneiddiaeth ac anffyddiaeth
Ymgais gyfyngedig a/neu wan neu ddim ymgais o gwbl i lunio barn neu i gynnig safbwyntiau gwahanol a/neu amgen.
Defnydd gwan neu ddim defnydd o iaith grefyddol/arbenigol, termau a/neu ffynonellau o ddoethineb ac awdurdod.
1-3
0
Nid yw'r ymgeisydd wedi nodi safbwynt perthnasol.
0
Nawr am gwestiynau 15 marc.
Defnyddiwch yr allwedd i danlinellu'r rhannau o'r ateb sy'n mynd i'r afael â'r meini prawf asesu. Yna penderfynwch pa farc y byddech yn ei ddyfarnu am yr ateb cyn datgelu'r adborth. Mae'r bandiau marcio ar gael er gwybodaeth. Sgroliwch drwy'r cwestiynau gan ddefnyddio'r saethau.
Allwedd
Defnydd o dermau/iaith
Ffynonellau o Ddoethineb ac Awdurdod
Defnyddio rhesymu crefyddol/moesol i ddadansoddi, gwerthuso a ffurfio barnau
Dylanwad Credo
Cynnig safbwynt amgen neu wahanol – RHAID CYNNWYS SAFBWYNTIAU NAD YDYNT YN GREFYDDOL AR GYFER BYWYD A MARWOLAETH
“Cadw'r Deg Gorchymyn yw'r rhan bwysicaf o Iddewiaeth.”
Trafodwch y gosodiad hwn gan ddangos eich bod wedi ystyried mwy nag un safbwynt. (Mae’n rhaid i chi gyfeirio at grefydd a chred yn eich ateb.) [15]
Credaf fod cadw'r Deg Gorchymyn yn bwysig iawn ond nid dyma'r rhan bwysicaf o Iddewiaeth. Mae enghreifftiau o'r Deg Gorchymyn yn cynnwys; ‘Na chymer enw'r ARGLWYDD dy Dduw yn ofer, oherwydd ni fydd yr ARGLWYDD yn ystyried yn ddieuog y sawl sy'n cymryd ei enw'n ofer. Na ladd, na odineba. Cofia'r dydd Saboth, i'w gadw'n gysegredig.
Yn amlwg mae'r Deg Gorchymyn yn bwysig iawn oherwydd cawsant eu rhoi fel cyfamod gan Dduw i'r bobl trwy Moses. Efallai bydd rhai pobl yn dadlau, am y rheswm hwn, mai'r rhain yw'r rhan bwysicaf o Iddewiaeth. Maen nhw'n cynnwys y ddysgeidiaeth ‘Câr yr ARGLWYDD dy Dduw â’th holl galon ac â’th holl enaid ac â’th holl nerth.’ Ni ellir cael cais pwysicach na hyn, gan mai Duw a greodd bopeth ac mae'r gorchymyn yn dweud yn glir wrthym i'w garu hyd eithaf ein gallu.
Mae Duw hefyd yn dweud 'y mae'r geiriau hyn yr wyf yn eu gorchymyn iti heddiw fod yn dy galon. Yr wyt i'w hadrodd i'th blant.’ Mae'r dyfyniad hwn yn amlygu pwysigrwydd y Gorchmynion yn glir ac mae'n amlwg o'r dyfyniad y dylem ni eu trosglwyddo o genhedlaeth i genhedlaeth sy'n amlygu ymhellach na ellir cael gorchymyn uwch na'r rhain.
Fodd bynnag, byddwn yn dadlau, er bod y Deg Gorchymyn yn ganolog, mae sawl mitzvot arall yn y Tenakh sydd hefyd yn bwysig iawn. A dweud y gwir, mae llawer o'r 603 mitzvot arall yn ymwneud â sut y dylai Iddewon fyw eu bywydau'n ddyddiol. Er enghraifft, mae Iddewon yn cael y rheolau ynghylch bwydydd Kosher sy'n effeithio ar eu bywydau'n ddyddiol o'r 603 mitzvot. Mae'n dweud yn y Beibl 'Llefarodd yr ARGLWYDD wrth Moses ac Aaron a deud wrthynt, "Dywedwch wrth bobl Israel, O'r holl anifeiliaid sy'n byw ar y ddaear, dyma'r rhai y cewch eu fwyta.’ Mae'r gyfraith hon yn hynod o bwysig ac mae'n effeithio arnyn nhw'n ddyddiol.
Hefyd, hyd yn oed yn y Deg Gorchymyn, bydd gwahanol ddehongliadau gan enwadau Iddewig gwahanol o bwysigrwydd y Gorchymyn ar Shabbat. Mae Iddewon Uniongred yn llawer mwy llym nag Iddewon Diwygiedig neu Ryddfrydol wrth ddehongli'r Gorchymyn hwn. Gallai rhai pobl ddadlau nad yw hynny'n bwysig oherwydd bod Iddewon i gyd yn gytûn bod y Gorchymyn ar Shabbat yn bwysig hyd yn oed os ydyn nhw'n ei ddehongli'n wahanol. Fodd bynnag, byddwn yn dadlau, os mai'r Deg Gorchymyn oedd y peth pwysicaf, yna ni fyddai enwadau gwahanol yn anghytuno am sut y dylid eu cadw.
Gallai rhai ddadlau bod nodweddion allweddol eraill o Iddewiaeth yn bwysicach na'r Deg Gorchymyn oherwydd bod yr Iddewon i gyd yn gytûn beth maen nhw'n olygu a pha mor bwysig ydyn nhw. Er enghraifft, mae pob Iddew yn credu yn yr ymrwymiad i Pikuach Nefesh, sef y ddyletswydd i achub bywyd, ac mae'n effeithio ar y ffordd y mae pob Iddew yn byw ei fywyd. Byddai pob Iddew yn derbyn bod y ddyletswydd i achub bywyd yn drech na'r Deg Gorchymyn arall, felly mae'n rhaid ei fod yn bwysicach.
I gloi, byddwn yn dadlau bod cadw'r Deg Gorchymyn yn bwysig iawn ond nid dyma'r rhan bwysicaf o Iddewiaeth. Pikuach Nefesh yw'r pwysicaf.
Credaf fod cadw'r Deg Gorchymyn yn bwysig iawn ond nid dyma'r rhan bwysicaf o Iddewiaeth. Mae enghreifftiau o'r Deg Gorchymyn yn cynnwys; ‘Na chymer enw'r ARGLWYDD dy Dduw yn ofer, oherwydd ni fydd yr ARGLWYDD yn ystyried yn ddieuog y sawl sy'n cymryd ei enw'n ofer. Na ladd, na odineba. Cofia'r dydd Saboth, i'w gadw'n gysegredig.
Yn amlwg mae'r Deg Gorchymyn yn bwysig iawn oherwydd cawsant eu rhoi fel cyfamod gan Dduw i'r bobl trwy Moses. Efallai bydd rhai pobl yn dadlau, am y rheswm hwn, mai'r rhain yw'r rhan bwysicaf o Iddewiaeth. Maen nhw'n cynnwys y ddysgeidiaeth ‘Câr yr ARGLWYDD dy Dduw â’th holl galon ac â’th holl enaid ac â’th holl nerth.’ Ni ellir cael cais pwysicach na hyn, gan mai Duw a greodd bopeth ac mae'r gorchymyn yn dweud yn glir wrthym i'w garu hyd eithaf ein gallu.
Mae Duw hefyd yn dweud 'y mae'r geiriau hyn yr wyf yn eu gorchymyn iti heddiw fod yn dy galon. Yr wyt i'w hadrodd i'th blant.’Mae'r dyfyniad hwn yn amlygu pwysigrwydd y Gorchmynion yn glir ac mae'n amlwg o'r dyfyniad y dylem ni eu trosglwyddo o genhedlaeth i genhedlaeth sy'n amlygu ymhellach na ellir cael gorchymyn uwch na'r rhain.
Fodd bynnag, byddwn yn dadlau, er bod y Deg Gorchymyn yn ganolog, mae sawl mitzvot arall yn y Tenakh sydd hefyd yn bwysig iawn. A dweud y gwir, mae llawer o'r 603 mitzvot arall yn ymwneud â sut y dylai Iddewon fyw eu bywydau'n ddyddiol.Er enghraifft, mae Iddewon yn cael y rheolau ynghylchbwydydd Koshersy'n effeithio ar eu bywydau'n ddyddiol o'r 603 mitzvot. Mae'n dweud yn y Beibl 'Llefarodd yr ARGLWYDD wrth Moses ac Aaron a deud wrthynt, "Dywedwch wrth bobl Israel, O'r holl anifeiliaid sy'n byw ar y ddaear, dyma'r rhai y cewch eu fwyta.’Mae'r gyfraith hon yn hynod o bwysig ac mae'n effeithio arnyn nhw'n ddyddiol.
Hefyd, hyd yn oed yn y Deg Gorchymyn, bydd gwahanol ddehongliadau gan enwadau Iddewig gwahanol o bwysigrwydd y Gorchymyn ar Shabbat. Mae Iddewon Uniongredyn llawer mwy llym nagIddewon Diwygiedig neu Ryddfrydolwrth ddehongli'r Gorchymyn hwn. Gallai rhai pobl ddadlau nad yw hynny'n bwysig oherwydd bod Iddewon i gyd yn gytûn bod y Gorchymyn ar Shabbat yn bwysig hyd yn oed os ydyn nhw'n ei ddehongli'n wahanol.Fodd bynnag, byddwn yn dadlau, os mai'r Deg Gorchymyn oedd y peth pwysicaf, yna ni fyddai enwadau gwahanol yn anghytuno am sut y dylid eu cadw.
Gallai rhai ddadlau bod nodweddion allweddol eraill o Iddewiaeth yn bwysicach na'r Deg Gorchymyn oherwydd bod yr Iddewon i gyd yn gytûn beth maen nhw'n olygu a pha mor bwysig ydyn nhw. Er enghraifft, mae pob Iddew yn credu yn yr ymrwymiad i Pikuach Nefesh, sef y ddyletswydd i achub bywyd, ac mae'n effeithio ar y ffordd y mae pob Iddew yn byw ei fywyd.Byddai pob Iddew yn derbyn bod y ddyletswydd i achub bywyd yn drech na'r Deg Gorchymyn arall, felly mae'n rhaid ei fod yn bwysicach.
I gloi, byddwn yn dadlau bod cadw'r Deg Gorchymyn yn bwysig iawn ond nid dyma'r rhan bwysicaf o Iddewiaeth. Pikuach Nefesh yw'r pwysicaf.
Yn bodloni'r holl feini prawf asesu. Mae'r dadansoddi a gwerthuso/ffurfio barnau i'w gweld yn amlwg. Trafodwyd y testun yn drylwyr gan gyflwyno safbwyntiau gwahanol a defnyddio iaith allweddol a ffynonellau o ddoethineb - 15 marc.
Allwedd
Defnydd o dermau/iaith
Ffynonellau o Ddoethineb ac Awdurdod
Defnyddio rhesymu crefyddol/moesol i ddadansoddi, gwerthuso a ffurfio barnau
Dylanwad Credo
Cynnig safbwynt amgen neu wahanol – RHAID CYNNWYS SAFBWYNTIAU NAD YDYNT YN GREFYDDOL AR GYFER BYWYD A MARWOLAETH
'Dylai Cristnogion faddau bob amser'. Trafodwch y gosodiad hwn gan ddangos eich bod wedi ystyried mwy nag un safbwynt (Mae’n rhaid i chi gyfeirio at grefydd a chredo yn eich ateb). [15]
Mae Cristnogion yn credu y dylent faddau bob amser gan y dywedodd Iesu pan ofynnwyd iddo sawl gwaith y dylent faddau, 'nid hyd seithwaith a ddywedaf wrthyt, ond hyd saith deg seithwaith'. Mae hyn yn dweud wrth Gristnogion y dylent faddau bob amser. Fodd bynnag, mae rhai yn gweld hyn yn anodd; Gwelodd Julie Nicholson, offeiriad y cafodd ei merch ei lladd ar system drenau danddaearol Llundain yn ystod ymosodiadau bomio 7/7, nad oedd yn gallu maddau i'r bobl a lofruddiodd ei merch. Mae Cristnogion yn credu mai maddeuant yw edrych y tu hwnt i ddiffygion rhywun, ond credodd Julie hefyd bod yn rhaid i'r person arall fod yno i dderbyn maddeuant ond roedd y rheini a laddodd ei merch eisoes wedi marw gan mai hunanfomwyr oedden nhw. Oherwydd hyn rhoddodd y gorau i'w rôl fel offeiriad/ficer oherwydd ei bod yn annog pobl i faddau pan na allai faddau i eraill ei hun. Mae hyn yn dangos nad yw Cristnogion yn maddau bob amser.
I gloi, credaf y dylai Cristnogion faddau oherwydd yn y Beibl, o ble daw y rhan fwyaf o'u credoau, mae sawl dyfyniad gan yr Iesu a Duw yn honni y dylai Cristnogion faddau bob amser, felly os nad ydyn nhw, maen nhw'n mynd yn erbyn eu crefydd.
Mae Cristnogion yn credu y dylent faddau bob amser gan y dywedodd Iesu pan ofynnwyd iddo sawl gwaith y dylent faddau, 'nid hyd seithwaith a ddywedaf wrthyt, ond hyd saith deg seithwaith'. Mae hyn yn dweud wrth Gristnogion y dylent faddau bob amser. Fodd bynnag, mae rhai yn gweld hyn yn anodd; Gwelodd Julie Nicholson, offeiriad y cafodd ei merch ei lladd ar system drenau danddaearol Llundain yn ystod ymosodiadau bomio 7/7, nad oedd yn gallu maddau i'r bobl a lofruddiodd ei merch. Mae Cristnogion yn credu mai maddeuant yw edrych y tu hwnt i ddiffygion rhywun, ond credodd Julie hefyd bod yn rhaid i'r person arall fod yno i dderbyn maddeuant ond roedd y rheini a laddodd ei merch eisoes wedi marw gan mai hunanfomwyr oedden nhw. Oherwydd hyn rhoddodd y gorau i'w rôl fel offeiriad/ficer oherwydd ei bod yn annog pobl i faddau pan na allai faddau i eraill ei hun. Mae hyn yn dangos
I gloi, credaf y dylai Cristnogion faddau oherwydd yn y Beibl, o ble daw y rhan fwyaf o'u credoau, mae sawl dyfyniad gan yr Iesu a Duw yn honni y dylai Cristnogion faddau bob amser, felly os nad ydyn nhw, maen nhw'n mynd yn erbyn eu crefydd.
Mae gormod o naratif yn yr ymateb hwn a hynny ar draul trafod, gwerthuso a ffurfio barn. Daeth yr ymgeisydd i farn ond nid oedd trafodaeth lawn yn cyflwyno safbwyntiau gwahanol yn amlwg – 5 marc.
Allwedd
Defnydd o dermau/iaith
Ffynonellau o Ddoethineb ac Awdurdod
Defnyddio rhesymu crefyddol/moesol i ddadansoddi, gwerthuso a ffurfio barnau
Dylanwad Credo
Cynnig safbwynt amgen neu wahanol – RHAID CYNNWYS SAFBWYNTIAU NAD YDYNT YN GREFYDDOL AR GYFER BYWYD A MARWOLAETH
"Rhaid i chi fynd i'r synagog i fod yn Iddew." Trafodwch y gosodiad hwn gan ddangos eich bod wedi ystyried mwy nag un safbwynt. (Mae’n rhaid i chi gyfeirio at grefydd a chred yn eich ateb.) [15]
Mae mynd i'r synagog yn bwysig iawn i'r rhan fwyaf o Iddewon ond byddai llawer yn dadlau nad oes angen mynd i'r synagog i fod yn Iddew.
Efallai bydd rhai pobl yn dadlau bod mynd i'r synagog a chymryd rhan mewn addoliad Iddewig yn hanfodol i fod yn Iddew oherwydd ni allech alw eich hun yn Iddew os nad ydych yn cadw gorchmynion Duw. Un o'r gorchmynion yw cadw Shabbat ac i fynychu'r synagog. Mae Duw yn dweud yn y Deg Gorchymyn y dylem ni 'gofio'r Sabbath i'w gadw'n gysegredig.' Un ffordd o wneud hyn yw mynd i'r Synagog ac addoli Duw yno.
Fodd bynnag, mae hon yn ddadl wan oherwydd bod ffyrdd eraill o gadw Shabbat a'r peth pwysicaf yw cadw Shabbat yn y cartref, nid mynychu'r synagog. Caiff Shabbat ei adnabod fel diwrnod o ymlacio. Nid yw hyn yn golygu bod angen mynychu synagog i ddilyn y gorchymyn hwn ond mae'n rhaid addoli yn y cartref ac ymlacio gyda'ch teulu.
Efallai bydd eraill yn dadlau os nad yw Iddewon yn mynychu'r synagog eu bod nhw wedyn yn datgysylltu eu hunain oddi wrth y gymuned Iddewig ac yn bygwth traddodiadau Iddewiaeth, er enghraifft y Bar Mitzvah. Os nad ydych chi'n dilyn y traddodiadau, allwch chi honni eich bod wir yn Iddewig? Mae'r Synagog yn rhan hanfodol a chanolog o fywyd Iddewig ac mae'n hwb yn y gymuned. Os nad ydych chi'n mynychu, yna nid ydych chi'n cyfrannu'n llawn at yr hyn oll mae'n ei olygu i fod yn Iddew.
Mae mynychu'r synagog yn bwysig am sawl rheswm. Mae'n ffordd o gadw gorchymyn Duw. Mae'n ffordd o aros yn agos at y gymuned Iddewig. Mae'n ffordd o gadw traddodiadau Iddewig yn fyw. Mae'r rhain yn bwysig ond nid yw hunaniaeth Iddewig yn dibynnu ar unrhyw un ohonyn nhw. Trwy gydol hanes, mae Iddewon wedi llwyddo i gynnal eu hunaniaeth hyd yn oed pan maen nhw wedi'u gwahanu oddi wrth eu cymuned a hyd yn oed pan nad oedd synagog yn ddigon agos i'w fynychu. Yn fy marn i, nid oes rhaid i chi fynd i'r synagog i fod yn Iddew, ond os ydych chi am fod yn Iddew da a ffyddlon yna dylech fynd lle bo'n bosibl.
Mae mynd i'r synagog yn bwysig iawn i'r rhan fwyaf o Iddewon ond byddai llawer yn dadlau nad oes angen mynd i'r synagog i fod yn Iddew.
Efallai bydd rhai pobl yn dadlau bod mynd i'r synagog a chymryd rhan mewn addoliad Iddewig yn hanfodol i fod yn Iddew oherwydd ni allech alw eich hun yn Iddew os nad ydych yn cadwgorchmynionDuw. Un o'r gorchmynion yw cadw Shabbat ac i fynychu'r synagog. Mae Duw yn dweud yn y Deg Gorchymyn y dylem ni 'gofio'r Sabbath i'w gadw'n gysegredig.' Un ffordd o wneud hyn yw mynd i'r Synagog ac addoli Duw yno.
Fodd bynnag, mae hon yn ddadl wan oherwydd bod ffyrdd eraill o gadw Shabbat a'r peth pwysicaf yw cadw Shabbat yn y cartref, nid mynychu'r synagog. Caiff Shabbat ei adnabod fel diwrnod o ymlacio. Nid yw hyn yn golygu bod angen mynychu synagog i ddilyn y gorchymyn hwn ond mae'n rhaid addoli yn y cartref ac ymlacio gyda'ch teulu.
Efallai bydd eraill yn dadlauos nad yw Iddewon yn mynychu'r synagog eu bod nhw wedyn yn datgysylltu eu hunain oddi wrth y gymuned Iddewig ac yn bygwth traddodiadau Iddewiaeth, er enghraifft y Bar Mitzvah.Os nad ydych chi'n dilyn y traddodiadau, allwch chi honni eich bod wir yn Iddewig? Mae'r Synagog yn rhan hanfodol a chanolog o fywyd Iddewig ac mae'n hwb yn y gymuned. Os nad ydych chi'n mynychu, yna nid ydych chi'n cyfrannu'n llawn at yr hyn oll mae'n ei olygu i fod yn Iddew.
Mae mynychu'r synagog yn bwysig am sawl rheswm. Mae'n ffordd o gadw gorchymyn Duw. Mae'n ffordd o aros yn agos at y gymuned Iddewig. Mae'n ffordd o gadw traddodiadau Iddewig yn fyw. Mae'r rhain yn bwysig ond nid yw hunaniaeth Iddewig yn dibynnu ar unrhyw un ohonyn nhw. Trwy gydol hanes, mae Iddewon wedi llwyddo i gynnal eu hunaniaeth hyd yn oed pan maen nhw wedi'u gwahanu oddi wrth eu cymuned a hyd yn oed pan nad oedd synagog yn ddigon agos i'w fynychu. Yn fy marn i, nid oes rhaid i chi fynd i'r synagog i fod yn Iddew, ond os ydych chi am fod yn Iddew da a ffyddlon yna dylech fynd lle bo'n bosibl.
Yn bodloni'r holl feini prawf asesu. Mae'r dadansoddi a gwerthuso/ffurfio barnau i'w gweld yn amlwg. Trafodwyd y testun yn drylwyr gan gyflwyno safbwyntiau gwahanol a defnyddio iaith allweddol a ffynonellau o ddoethineb - 15 marc.
Allwedd
Defnydd o dermau/iaith
Ffynonellau o Ddoethineb ac Awdurdod
Defnyddio rhesymu crefyddol/moesol i ddadansoddi, gwerthuso a ffurfio barnau
Dylanwad Credo
Cynnig safbwynt amgen neu wahanol – RHAID CYNNWYS SAFBWYNTIAU NAD YDYNT YN GREFYDDOL AR GYFER BYWYD A MARWOLAETH
"Os yw Duw'n bodoli yna ni ddylai pobl ddioddef."
Trafodwch y gosodiad hwn gan ddangos eich bod wedi ystyried mwy nag un safbwynt.
(Mae’n rhaid i chi gyfeirio at grefydd a chred yn eich ateb). [15]
Mae Cristnogion yn credu bod Duw yn hollalluog, yn hollwybodus, ac felly pam ddylai pobl ddioddef. Maen nhw'n credu nad yw hyn yn wir am Dduw os yw pobl yn dioddef. Ond mae dioddefaint yn rhan o fywyd; rhaid dioddef er mwyn gwneud da. Mae Duw eisiau i bobl ddioddef. Byddai rhai Cristnogion yn dadlau na ddylai pobl ddioddef oherwydd yna ni fyddan nhw'n cael bywyd da. Maen nhw'n meddwl, os yw Duw yn hollalluog ac yn hollwybodus, yna ni all pobl ddioddef ac nid Duw sy'n gwneud iddyn nhw ddioddef. Os ydyw, nid yw'n hollwybodus.
Fel rhan o Islam, mae Mwslimiaid yn credu bod duw yn bodoli a bod pobl yn dioddef oherwydd bod Duw eisiau iddyn nhw ddioddef. Maen nhw'n credu bod dioddefaint yn rhan o fywyd. Os ydych chi'n dioddef, byddwch chi'n gwneud pethau gwell. Maen nhw'n credu bod Duw yn gwneud hyn i bawb. Ni all unrhyw un fyw hebddo, fel arall ni fyddan nhw'n gwneud unrhyw ddaioni yn eu bywydau.
Rwy'n meddwl os yw Duw yn bodoli, dylai pobl ddioddef oherwydd dyna sut maen nhw'n llwyddo yn eu nodau mewn bywyd. Hefyd dylai pawb gael yr un profiad.
Mae Cristnogion yn credu bod Duw yn hollalluog, yn hollwybodus, ac felly pam ddylai pobl ddioddef. Maen nhw'n credu nad yw hyn yn wir am Dduw os yw pobl yn dioddef. Ond mae dioddefaint yn rhan o fywyd; rhaid dioddef er mwyn gwneud da. Mae Duw eisiau i bobl ddioddef.Byddai rhai Cristnogion yn dadlauna ddylai pobl ddioddef oherwydd yna ni fyddan nhw'n cael bywyd da. Maen nhw'n meddwl, os yw Duw yn hollalluog ac yn hollwybodus, yna ni all pobl ddioddef ac nid Duw sy'n gwneud iddyn nhw ddioddef. Os ydyw, nid yw'n hollwybodus.
Fel rhan o Islam, mae Mwslimiaid yn credu bod duw yn bodoli a bod pobl yn dioddef oherwydd bod Duw eisiau iddyn nhw ddioddef. Maen nhw'n credu bod dioddefaint yn rhan o fywyd. Os ydych chi'n dioddef, byddwch chi'n gwneud pethau gwell. Maen nhw'n credu bod Duw yn gwneud hyn i bawb. Ni all unrhyw un fyw hebddo, fel arall ni fyddan nhw'n gwneud unrhyw ddaioni yn eu bywydau.
Rwy'n meddwl os yw Duw yn bodoli, dylai pobl ddioddef oherwydd dyna sut maen nhw'n llwyddo yn eu nodau mewn bywyd. Hefyd dylai pawb gael yr un profiad.
Bodlonwyd y meini prawf asesu, ond aeth yr ymgeisydd ati fel petai'n trafod cwestiwn c. Uned 1 – 'Esboniwch o ddwy grefydd/dau draddodiad….' yn hytrach na dadansoddi a gwerthuso'r gosodiad mewn ffordd ddisgyrsiol. Mae peth gwerthuso i'w weld ond mae diffyg eglurder a chydlyniad. Ni chyfeirir at ffynonellau o ddoethineb ac ni chafodd pwyntiau pwysig eu datblygu – 6 marc.
Allwedd
Defnydd o dermau/iaith
Ffynonellau o Ddoethineb ac Awdurdod
Defnyddio rhesymu crefyddol/moesol i ddadansoddi, gwerthuso a ffurfio barnau
Dylanwad Credo
Cynnig safbwynt amgen neu wahanol – RHAID CYNNWYS SAFBWYNTIAU NAD YDYNT YN GREFYDDOL AR GYFER BYWYD A MARWOLAETH
'Mae'n rhaid i chi fynd i'r synagog i fod yn Iddew' (15)
Mae pobl Iddewig fel arfer yn mynd i'r synagog ar gyfer gwasanaethau, gweddïau, digwyddiadau cymunedol ac weithiau er mwyn mynd i'r ysgol. Byddant yn ceisio cerdded yno oherwydd ar ddydd Sadyrnau ni chânt wneud unrhyw waith a gallai'r synagog fod gryn bellter i ffwrdd a byddai cerdded yno yn flinedig ac yn teimlo fel gwaith. Mae Iddewon yn hoffi mynd i'r synagog am ei fod yn golygu y gallwch fod yng nghwmni pobl sy'n credu yn yr un peth â chi a gallwch i gyd ymuno yn y canu a'r gweddïo. Hefyd, mae eu llyfrau sanctaidd yn cael eu cadw yno, felly byddent am fynd i weld y rheini. Dwi ddim yn gweld diben mewn mynd i'r synagog am nad ydw i'n Iddew, ond mae'n siŵr ei fod yn bwysig iddyn nhw.
Ar y llaw arall, gallech weddïo gartref lle cewch heddwch a thawelwch i ganolbwyntio a bod gyda'r teulu. Mae pobl Iddewig o'r farn bod bywyd teuluol yn bwysig yn enwedig ar ddydd Gwener a dydd Sadwrn pan fyddant yn dathlu'r Sabath.
Mae pobl Iddewig fel arfer yn mynd i'r synagog ar gyfer gwasanaethau, gweddïau, digwyddiadau cymunedol ac weithiau er mwyn mynd i'r ysgol. Byddant yn ceisio cerdded yno oherwydd ar ddydd Sadyrnau ni chânt wneud unrhyw waith a gallai'r synagog fod gryn bellter i ffwrdd a byddai cerdded yno yn flinedig ac yn teimlo fel gwaith. Mae Iddewon yn hoffi mynd i'r synagog am ei fod yn golygu y gallwch fod yng nghwmni pobl sy'n credu yn yr un peth â chi a gallwch i gyd ymuno yn y canu a'r gweddïo. Hefyd, mae eu llyfrau sanctaidd yn cael eu cadw yno, felly byddent am fynd i weld y rheini. Dwi ddim yn gweld diben mewn mynd i'r synagog am nad ydw i'n Iddew, ond mae'n siŵr ei fod yn bwysig iddyn nhw.
Ar y llaw arall, gallech weddïo gartref lle cewch heddwch a thawelwch i ganolbwyntio a bod gyda'r teulu. Mae pobl Iddewig o'r farn bod bywyd teuluol yn bwysig yn enwedig ar ddydd Gwener a dydd Sadwrn pan fyddant yn dathlu'r Sabath.
Nid yw'r ymateb hwn yn canolbwyntio ar y gosodiad ddigon, nid yw'n rhoi unrhyw ffynonellau o ddoethineb, mae'n defnyddio ychydig iawn o eiriau arbenigol ac nid yw'n cyflwyno amrywiaeth barn. 4 marc
Allwedd
Defnydd o dermau/iaith
Ffynonellau o Ddoethineb ac Awdurdod
Defnyddio rhesymu crefyddol/moesol i ddadansoddi, gwerthuso a ffurfio barnau
Dylanwad Credo
Cynnig safbwynt amgen neu wahanol – RHAID CYNNWYS SAFBWYNTIAU NAD YDYNT YN GREFYDDOL AR GYFER BYWYD A MARWOLAETH
"Mae bodolaeth dioddefaint yn profi nad oes Duw."
Trafodwch y gosodiad hwn gan ddangos eich bod wedi ystyried mwy nag un safbwynt. (Mae’n rhaid i chi gyfeirio at grefydd a chred yn eich ateb). [15+6]
Ar yr un llaw, gallai bodolaeth dioddefaint brofi nad oes Duw. Er enghraifft, mae Duw i fod yn hollgariadus, a phe bai hynny'n wir, ni fyddai'n gadael i bobl ddioddef. At hynny, os yw'n hollgariadus, dylai fod pŵer ganddo i atal y dioddefaint. Mae hyn yn golygu, gan fod dioddefaint, na all fod yn hollalluog nac yn hollgariadus felly onid yw hynny'n golygu nad yw'n Dduw. Os nad oes pŵer ganddo, ni allai fod yn Dduw gan fod hynny'n rhan o fod yn Dduw.
Ar ben hynny, nid yw dioddefaint wedi'i gyfyngu i bobl ddrwg. Yn y Beibl, cyfeiriwyd at Job fel "perffaith" ac roedd yn "ofni Duw ac yn cefnu ar ddrwg." Mae hyn yn golygu ei fod yn berson da ond roedd yn dioddef o gornwydydd poenus, bu farw ei deulu i gyd a chollodd bopeth. Pe byddai Duw yn bod, ni fyddai'n gwneud synnwyr iddo ganiatáu iddo ddioddef.
Ar y llaw arall, mae Cristnogion yn gweld dioddefaint fel prawf y mae'n rhaid iddyn nhw ei oddef. Yn y Beibl, mae'n dweud "stand ye in holy places and be not moved even when the winds of turmoil shall blow and if ye shall do these things ye shall have my strength to be with ye". Mae hyn yn golygu os yw Cristnogion yn goddef y trallod a'r trybini yna byddan nhw'n cael nerth Duw i fod gyda nhw. Gallai hyn olygu bod dioddefaint yn bodoli er mwyn profi pwy sy'n deilwng o nerth Duw.
At hynny, ni fyddai llawer o bwrpas i fywyd os na allwn ni ddioddef wrth i ni dyfu fel pobl wrth i ni ymdopi ag ef. Gallwn ddysgu empathi a gallwn helpu eraill mewn amseroedd caled. Felly nid yw dioddefaint yn rhwystro'r posibilrwydd o Dduw.
At hynny, mae rhai Cristnogion yn credu bod dioddefaint yn dod gan Satan ac nid Duw. Yn stori Job, Satan oedd yr un yn gwneud y pethau drwg iddo ac nid Duw, felly mae'n debygol iawn mai Satan sy'n achosi dioddefaint. Felly nid yw dioddefaint yn golygu nad yw Duw yn bodoli.
I gloi, teimlaf nad yw dioddefaint yn golygu nad yw Duw yn bodoli gan fod llawer o bosibiliadau eraill megis Satan yn ei achosi.
Ar yr un llaw, gallai bodolaeth dioddefaint brofi nad oes Duw. Er enghraifft, mae Duw i fod yn hollgariadus, a phe bai hynny'n wir, ni fyddai'n gadael i bobl ddioddef. At hynny, os yw'n hollgariadus, dylai fod pŵer ganddo i atal y dioddefaint. Mae hyn yn golygu, gan fod dioddefaint, na all fod yn hollalluog nac yn hollgariadus felly onid yw hynny'n golygu nad yw'n Dduw. Os nad oes pŵer ganddo, ni allai fod yn Dduw gan fod hynny'n rhan o fod yn Dduw.
Ar ben hynny, nid yw dioddefaint wedi'i gyfyngu i bobl ddrwg. Yn y Beibl, cyfeiriwyd at Job fel "perffaith" ac roedd yn "ofni Duw ac yn cefnu ar ddrwg." Mae hyn yn golygu ei fod yn berson da ond roedd yn dioddef o gornwydydd poenus, bu farw ei deulu i gyd a chollodd bopeth. Pe byddai Duw yn bod, ni fyddai'n gwneud synnwyr iddo ganiatáu iddo ddioddef.
Ar y llaw arall, mae Cristnogion yn gweld dioddefaint fel prawf y mae'n rhaid iddyn nhw ei oddef. Yn y Beibl, mae'n dweud "stand ye in holy places and be not moved even when the winds of turmoil shall blow and if ye shall do these things ye shall have my strength to be with ye". Mae hyn yn golygu os yw Cristnogion yn goddef y trallod a'r trybini yna byddan nhw'n cael nerth Duw i fod gyda nhw. Gallai hyn olygu bod dioddefaint yn bodoli er mwyn profi pwy sy'n deilwng o nerth Duw.
At hynny, ni fyddai llawer o bwrpas i fywyd os na allwn ni ddioddef wrth i ni dyfu fel pobl wrth i ni ymdopi ag ef. Gallwn ddysgu empathi a gallwn helpu eraill mewn amseroedd caled.Felly nid yw dioddefaint yn rhwystro'r posibilrwydd o Dduw.
At hynny, mae rhai Cristnogion yn credu bod dioddefaint yn dod gan Satan ac nid Duw. Yn stori Job, Satan oedd yr un yn gwneud y pethau drwg iddo ac nid Duw, felly mae'n debygol iawn mai Satan sy'n achosi dioddefaint. Felly nid yw dioddefaint yn golygu nad yw Duw yn bodoli.
I gloi, teimlaf nad yw dioddefaint yn golygu nad yw Duw yn bodoli gan fod llawer o bosibiliadau eraill megis Satan yn ei achosi.
Yn bodloni'r holl feini prawf asesu. Mae dadansoddi a gwerthuso/ffurfio barnau i'w gweld yn amlwg. Trafodwyd y testun yn drylwyr gan gyflwyno safbwyntiau gwahanol a defnyddio iaith allweddol a ffynonellau o ddoethineb. Yn y paragraff olaf ond un gellid bod wedi cyfeirio at Ireneaus/Hicks (fel yn y fanyleb) a gallai'r paragraff olaf fod wedi cyfeirio at Bechod Gwreiddiol ac Ewyllys Rydd (hefyd yn y fanyleb) - 13 marc.
Disgrifiwch sut y gallai menywod Iddewig addoli yn wahanol i ddynion. (5)
Mewn Iddewiaeth mae gan ddynion a menywod rolau gwahanol ac felly maent yn addoli'n wahanol. Mae menywod yn fwy ysbrydol yn naturiol ac nid oes angen arweiniad arnynt. Felly, mae Iddewon yn credu mai dim ond dynion sydd angen gwisgo'r tefellin. Yn y Shema dywedir bod yn rhaid i chi gadw Duw yn agos at eich meddwl a'ch enaid. Dehonglir hyn drwy ddweud bod dynion Iddewig yn gwisgo'r tefillin wrth ymyl eu calonnau a'u pennau er mwyn eu helpu i gysylltu â Duw a chanolbwyntio'n fwy ar eu hochr ysbrydol. Rheswm a ffordd arall y mae dynion a menywod Iddewig yn addoli'n wahanol yw eu safle yn y synagog. Mewn synagogau uniongred bydd menywod yn eistedd yn y rhan uchaf yn yr oriel a bydd dynion yn eistedd yn y rhan waelod yng nghanol y synagog. Gwneir hyn fel nad oes dim yn amharu ar ddynion a menywod wrth iddynt addoli.
Esboniwch pam mae Moses yn bwysig i Iddewiaeth. [8]
Mae Moses yn bwysig i Iddewiaeth oherwydd bod Duw wedi cyfamodi ag ef. Moses oedd y cyntaf yn ei deulu i gredu mewn un Duw. Fe wnaeth Duw addewid iddo. Addawodd Duw mai ei ddilynwyr fyddai 'pobl ddewisedig Duw'. Mae Moses yn bwysig oherwydd bod rhai Iddewon yn credu mai nhw yw ei ddisgynyddion ac mai ef yw sefydlydd eu crefydd.
Eglurwch safbwyntiau am ddefnyddio dial fel math o gosb. [8]
Byddai rhai Cristnogion ceidwadol yn cytuno â dial am fod y beibl yn dweud "llygad am lygad" ac y dylech gael eich cosbi am eich pechodau a bod Duw yn cosbi pobl ar ddydd y farn drwy eu hanfon i uffern lle byddant yn dioddef am byth.
Fodd bynnag, byddai rhai Cristnogion rhyddfrydol yn dweud na ddylech gosbi pobl am y byddai duw yn maddau i chi a hefyd mai rheol fwyaf duw yw trin pobl fel yr hoffech chi gael eich trin.
O ddwy grefydd wahanol, esboniwch safbwyntiau am erthyliad. [8]
Mae Cristnogion yn credu y dylai erthyliad ddigwydd am resymau penodol. Os yw bywyd y fam neu'r plentyn dan fygythiad. Os yw'r fenyw wedi'i threisio'n rhywiol dylid erthylu. Mae rhai Cristnogion yn gwrthwynebu erthylu.
Mae Mwslimiaid yn gwrthwynebu erthylu. Maen nhw'n credu os mai Duw sydd wedi ein creu yna dim ond Duw sy'n cael ein lladd. "Na ladd".
Mae lladd wedi'i wahardd yng nghrefydd Islam. Fodd bynnag mewn amgylchiadau lle mae bywyd y fam neu'r plentyn dan fygythiad neu rywbeth tebyg yna gellir cynnal erthyliad ymhen 120 diwrnod, rhaid ei wneud cyn i'r enaid gyrraedd y corff.
Esboniwch gredoau Mwslimiaid am natur Allah. [8]
Mae Mwslimiaid yn credu bod Duw yn hollalluog, yn hollraslon, yn hollbresennol ac yn hollwybodus). Maent yn credu mewn Tawhid sy'n golygu unoliaeth Duw. Mae Surah 42 yn dweud bod un Duw, nid oes ganddo unrhyw blant ac mae'n hollalluog. Yn ogystal, mae'r Shahadah yn dweud nad oes Duw, Muhammed yw ei negesydd.'
'Dylai Cristnogion faddau bob amser'. Trafodwch y gosodiad hwn gan ddangos eich bod wedi ystyried mwy nag un safbwynt (Mae’n rhaid i chi gyfeirio at grefydd a chredo yn eich ateb). [15]
Mae Cristnogion yn credu y dylent faddau bob amser gan y dywedodd Iesu pan ofynnwyd iddo sawl gwaith y dylent faddau, 'nid hyd seithwaith, ond hyd saith deg seithwaith'. Mae hyn yn dweud wrth Gristnogion y dylent faddau bob amser. Fodd bynnag, mae rhai yn gweld hyn yn anodd; Julie Nicholson, a oedd yn offeiriad pan laddwyd ei merch ar system drenau danddaearol Llundain yn ystod yr ymosodiadau, a methodd hi â gallu maddau i'r bobl a lofruddiodd ei merch. Mae Cristnogion yn credu mai maddeuant yw edrych y tu hwnt i ddiffygion rhywun, ond credodd Julie hefyd bod yn rhaid i'r person arall fod yno i dderbyn maddeuant ond roedd y rheini a laddodd ei merch eisoes wedi marw gan mai hunanfomwyr oedden nhw. Oherwydd hyn fe roddodd y gorau i'w rôl fel offeiriad/ficer oherwydd ei bod yn annog pobl i faddau pan na allai faddau i eraill ei hun. Mae hyn yn dangos nad yw Cristnogion yn maddau bob amser.
I gloi, credaf y dylai Cristnogion faddau oherwydd yn y Beibl, o ble daw y rhan fwyaf o'u credoau, mae sawl dyfyniad gan yr Iesu a Duw yn honni y dylai Cristnogion faddau bob amser, felly os nad ydyn nhw, maen nhw'n mynd yn erbyn eu crefydd.
"Os yw Duw'n bodoli yna ni ddylai pobl ddioddef."
Trafodwch y gosodiad hwn gan ddangos eich bod wedi ystyried mwy nag un safbwynt.
(Mae’n rhaid i chi gyfeirio at grefydd a chred yn eich ateb). [15]
Mae Cristnogion yn credu bod Duw yn holl alluog, yn holl wybodus, ac felly pam ddylai pobl ddioddef. Maen nhw'n credu nad yw hyn yn wir am Dduw os yw pobl yn dioddef. Ond mae dioddefaint yn rhan o fywyd ac mae'n rhaid dioddef i wneud daioni. Mae Duw eisiau i bobl ddioddef. Byddai rhai Cristnogion yn dadlau na ddylai pobl ddioddef oherwydd yna ni fyddan nhw'n cael bywyd da. Maen nhw'n meddwl, os yw Duw yn gallu gwneud bob dim ac yn gwybod bob dim, yna ni allai pobl ddioddef ac nid Duw sy'n gwneud iddyn nhw ddioddef. Ond os ydi o, nid yw'n gwybod bob dim.
Mae Islam yn dysgu pobl bod Duw yn bodoli a bod pobl yn dioddef oherwydd bod Duw eisiau iddyn nhw. Maen nhw'n credu bod dioddefaint yn rhan o fywyd. Os ydych chi'n dioddef, byddwch chi'n gwneud pethau gwell. Maen nhwn credu bod Duw yn gwneud hyn i bawb. Ni all unrhyw un fyw hebddo, fel arall ni fyddan nhwn gwneud unrhyw ddaioni yn eu bywydau.
Rydw i'n meddwl os yw Duw yn bodoli, dylai pobl ddioddef oherwydd dyna sut maen nhw'n llwyddo yn eu nodau mewn bywyd. Hefyd dylai pawb gael yr un profiad.
'Mae'n rhaid i chi fynd i'r synagog i fod yn Iddew' (15)
Mae pobl Iddewig fel arfer yn mynd i'r synagog ar gyfer gwasanaethau, gweddïau, digwyddiadau cymunedol ac weithiau er mwyn mynd i'r ysgol. Byddant yn ceisio cerdded yno oherwydd ar ddydd Sadyrnau ni chânt wneud unrhyw waith a gallai'r synagog fod gryn bellter i ffwrdd a byddai cerdded yno yn flinedig ac yn teimlo fel gwaith. Mae Iddewon yn hoffi mynd i'r synagog am ei fod yn golygu y gallwch fod yng nghwmni pobl sy'n credu yn yr un peth â chi a gallwch i gyd ymuno yn y canu a'r gweddïo. Hefyd, mae eu llyfrau sanctaidd yn cael eu cadw yno, felly byddent am fynd i weld y rheini. Dwi ddim yn gweld diben mewn mynd i'r synagog am nad ydw i'n Iddew, ond mae'n siŵr ei fod yn bwysig iddyn nhw.
Ar y llaw arall, gallech weddïo gartref lle cewch heddwch a thawelwch i ganolbwyntio a bod gyda'r teulu. Mae pobl Iddewig o'r farn bod bywyd teuluol yn bwysig yn enwedig ar ddydd Gwener a dydd Sadwrn pan fyddant yn dathlu'r Sabath