Ydych chi'n siŵr eich bod am ddileu eich anodiad? Ni ellir dadwneud hyn.
Gwella ymatebion enghreifftiol.
Gadewch i ni ddechrau gyda rhywbeth syml.
Darllenwch y cwestiynau a phenderfynwch pa un o'r ddau ateb sydd orau.
Sawl marc y byddech yn ei roi am bob ateb?
Cliciwch ar eich dewis cyn datgelu'r ymateb awgrymedig.
Sgroliwch drwy'r cwestiynau gan ddefnyddio'r saethau.
Beth yw ystyr 'pechod' i Gatholigion? [2]
Gweithred ddrwg yw pechod.
Diffiniad syml iawn – 1 marc i'w ddyfarnu.
Camwedd yw pechod, fel lladd rhywun, sy'n mynd yn erbyn Duw.
Diffiniad datblygedig a phenodol – 2 farc i'w dyfarnu.
Beth yw ystyr 'moesoldeb absoliwt' i Gatholigion? [2]
Dyma lle mae pobl yn bendant am eu moesoldeb.
Ymateb cyffredinol iawn sy'n awgrymu nad yw'r ymgeisydd yn gwybod beth yw'r ystyr – 0 marc.
Pan fo rhywun yn credu bod rhai gweithredoedd bob amser yn gywir a bod rhai bob amser yn anghywir. Er enghraifft, byddent yn dweud bod dwyn bob amser yn anghywir ym mhob sefyllfa, hyd yn oed os oeddent yn ddigartref ac yn ceisio dwyn bwyd er mwyn byw.
Ydych chi'n siŵr eich bod am ddileu eich anodiad? Ni ellir dadwneud hyn.
Bandiau Marcio
Band
Disgrifiad o'r Band
Cyfanswm Marciau
3
Disgrifiad rhagorol, dealladwy yn dangos ymwybyddiaeth a dealltwriaeth o syniad, credo, arfer, dysgeidiaeth neu gysyniad crefyddol.
Yn defnyddio amrediad o iaith a thermau crefyddol/arbenigol priodol a ffynonellau o ddoethineb ac awdurdod, yn eang, cywir a phriodol.
4-5
2
Disgrifiad da, cyffredinol gywir sy’n dangos ymwybyddiaeth a dealltwriaeth o syniad, credo, arfer, dysgeidiaeth neu gysyniad crefyddol.
Yn defnyddio iaith a thermau crefyddol/arbenigol a, lle y bo'n briodol, ffynonellau o ddoethineb ac awdurdod yn gyffredinol gywir.
2-3
1
Datganiad cyfyngedig o wybodaeth am y syniad, credo, arfer, dysgeidiaeth neu gysyniad crefyddol.
Yn defnyddio iaith a thermau crefyddol/arbenigol a, lle y bo'n briodol, ffynonellau o ddoethineb ac awdurdod mewn modd cyfyngedig.
1
0
Dim gwybodaeth berthnasol wedi’i darparu.
0
Bandiau Marcio
Band
Disgrifiad o'r Band
Cyfanswm Marciau
4
Esboniad rhagorol, hynod fanwl sy’n dangos ymwybyddiaeth a dealltwriaeth o syniad, credo, arfer, dysgeidiaeth neu gysyniad crefyddol.
Yn defnyddio ystod o iaith a thermau crefyddol/arbenigol priodol a ffynonellau o ddoethineb ac awdurdod, yn eang, cywir a phriodol.
7-8
3
Esboniad da iawn sy'n dangos ymwybyddiaeth o syniad, credo, arfer, dysgeidiaeth neu gysyniad crefyddol..
Yn defnyddio ystod o iaith a thermau crefyddol/arbenigol priodol a ffynonellau o ddoethineb ac awdurdod, yn gywir a phriodol.
5-6
2
Esboniad boddhaol sy’n dangos rhywfaint o ymwybyddiaeth o syniad, credo, arfer, dysgeidiaeth neu gysyniad crefyddol.
Yn defnyddio iaith a thermau crefyddol/arbenigol a/neu ffynonellau o ddoethineb ac awdurdod gyda pheth cywirdeb.
3-4
1
Esboniad cyfyngedig sy’n dangos fawr ddim ymwybyddiaeth o'r syniad, credo, arfer, dysgeidiaeth neu gysyniad crefyddol.
Yn defnyddio iaith a thermau crefyddol/arbenigol a/neu ffynonellau o ddoethineb ac awdurdod mewn modd cyfyngedig heb fawr o gywirdeb.
1-2
0
Dim gwybodaeth berthnasol wedi’i darparu.
0
Nawr edrychwch ar yr atebion hirach hyn.
Defnyddiwch yr allwedd i danlinellu'r rhannau o'r ateb sy'n mynd i'r afael â'r meini prawf asesu. Yna penderfynwch pa farc y byddech yn ei ddyfarnu am yr ateb cyn datgelu'r adborth. Mae'r bandiau marcio ar gael er gwybodaeth.
Sgroliwch drwy'r cwestiynau gan ddefnyddio'r saethau.
Allwedd
Iaith Arbenigol
Ffynonellau o ddoethineb
Gwybodaeth a Dealltwriaeth
Dylanwad Credo
Disgrifiwch sut y gallai menywod Iddewig addoli yn wahanol i ddynion. [5]
Byddai menywod fel arfer yn eistedd ar wahân i ddynion yn y synagog yn y traddodiadau Iddewig Uniongred. Hefyd, ni fydd menywod fel arfer yn cael darllen o'r Sefer Torah yn ystod gweddïau. Disgwylir i ddynion orchuddio'u pennau er mwyn addoli yn ystod gweddïau, ond nid oes angen i fenywod di-briod wneud hynny. Mae dyletswyddau eraill sydd ond yn gymwys i ddynion; mae'n rhaid i ddynion wisgo tefillin i addoli a rhaid gweddïo dair gwaith y dydd, ond nid oes rhaid i'r menywod wneud hynny. Dehonglir hyn o ddysgeidiaeth y Torah, na fydd dillad dynion yn cael eu gwisgo gan fenywod. Ystyrir mai dillad dynion yw tefellin ac, wrth i ysgolheigion astudio'r Torah, rhoddir y ddysgeidiaeth hon fel y rheswm pam na ddylai menywod eu gwisgo. Yn y cartref mae prif ddyletswyddau crefyddol menywod Iddewig – yn enwedig i hebrwng Shabbat trwy oleuo canhwyllau.
Byddai menywod fel arfer yn eistedd ar wahân i ddynion yn y synagog yn y traddodiadau Iddewig Uniongred. Hefyd, ni fydd menywod fel arfer yn cael darllen o'r Sefer Torah yn ystod gweddïau. Disgwylir i ddynion orchuddio'u pennau er mwyn addoli yn ystod gweddïau, ond nid oes angen i fenywod di-briod wneud hynny. Mae dyletswyddau eraill sydd ond yn gymwys i ddynion; mae'n rhaid i ddynion wisgotefillin i addoli a rhaid gweddïo dair gwaith y dydd, ond nid oes rhaid i'r menywod wneud hynny. Dehonglir hyn oddysgeidiaeth y Torah, na fydd dillad dynion yn cael eu gwisgo gan fenywod. Ystyrir mai dillad dynion yw tefellin ac, wrth i ysgolheigion astudio'r Torah, rhoddir y ddysgeidiaeth hon fel y rheswm pam na ddylai menywod eu gwisgo. Yn y cartref mae prif ddyletswyddau crefyddol menywod Iddewig – yn enwedig i hebrwngShabbattrwy oleuo canhwyllau.
Yn bodloni'r holl feini prawf asesu. Disgrifiad rhagorol, manwl iawn – 5 marc.
Allwedd
Iaith Arbenigol
Ffynonellau o ddoethineb
Gwybodaeth a Dealltwriaeth
Dylanwad Credo
Disgrifiwch gredoau Iddewig am Dduw. [5]
Mae pobl Iddewig o'r gred mai dim ond un Duw sydd. Mae'n dweud yn glir yn y Shema (y datganiad o ffydd Iddewig): 'Gwrando O Israel! Yr Arglwydd ein Duw yw'r unig Arglwydd'. At hynny, mae pobl Iddewig yn credu bod Duw yn hollalluog ac mai Ef yw creawdwr popeth. Mae stori Genesis yn dangos Duw yn creu o ddim. Mae Iddewon hefyd yn credu bod Duw wedi rhoi cyfreithiau i'w bobl (mitzvot) ufuddhau iddyn nhw er mwyn byw bywyd da ac, ar ôl marwolaeth, bod Duw yn beirniadu'r bywydau y maen nhw wedi'u byw.
Mae pobl Iddewig o'r gred mai dim ond un Duw sydd. Mae'n dweud yn glir yn y Shema (y datganiad o ffydd Iddewig): 'Gwrando O Israel! Yr Arglwydd ein Duw yw'r unig Arglwydd'. At hynny, mae pobl Iddewig yn credu bod Duw ynhollalluogac mai Ef yw creawdwr popeth. Mae stori Genesis yn dangos Duw yn creu o ddim.Mae Iddewon hefyd yn credu bod Duw wedi rhoi cyfreithiau i'w bobl (mitzvot) ufuddhau iddyn nhw er mwyn byw bywyd da ac, ar ôl marwolaeth, bod Duw yn beirniadu'r bywydau y maen nhw wedi'u byw.
Yn bodloni'r holl feini prawf asesu. Disgrifiad rhagorol, manwl iawn – 5 marc.
Allwedd
Iaith Arbenigol
Ffynonellau o ddoethineb
Gwybodaeth a Dealltwriaeth
Dylanwad Credo
Disgrifiwch wahanol gredoau Iddewig am yr atgyfodiad. [5]
Nid oes unrhyw gredoau Iddewig swyddogol am yr atgyfodiad. Nid yw'r Tenakh yn cynnwys unrhyw gyfeiriadau at fywyd ar ôl marwolaeth. Fodd bynnag, mae llawer o Iddewon Uniongred yn credu yn yr atgyfodiad ac mae cyfeiriadau clir ato yn y Kaddish. Mae rhai yn credu yn atgyfodiad y corff ac felly ni wnânt ganiatáu amlosgi. Mae Iddewon Rhyddfrydol a Diwygiedig yn fwy tebygol o gredu yn anfarwoldeb yr enaid, yn hytrach nag atgyfodiad y corff, ac maent yn fwy tebygol o dderbyn amlosgi.
Nid oes unrhyw gredoau Iddewig swyddogol am yr atgyfodiad. Nid yw'rTenakhyn cynnwys unrhyw gyfeiriadau at fywyd ar ôl marwolaeth. Fodd bynnag, mae llawer o Iddewon Uniongred yn credu yn yr atgyfodiad ac mae cyfeiriadau clir ato yn y Kaddish. Mae rhai yn credu yn atgyfodiad y corffac felly ni wnânt ganiatáu amlosgi. Mae IddewonRhyddfrydola Diwygiedig yn fwy tebygol o gredu yn anfarwoldebyr enaid,yn hytrach nag atgyfodiad y corff, ac maent yn fwy tebygol o dderbyn amlosgi.
Yn bodloni'r holl feini prawf asesu. Disgrifiad rhagorol, manwl iawn – 5 marc.
Allwedd
Iaith Arbenigol
Ffynonellau o ddoethineb
Gwybodaeth a Dealltwriaeth
Dylanwad Credo
Disgrifiwch Agweddau Catholig tuag at Esblygiad [5]
Mae Catholigion yn credu mewn esblygiad ar y cyfan. O wyddoniaeth, gallwn weld tystiolaeth gref iawn o esblygiad ac mae Catholigion yn defnyddio hyn ond maent o'r farn mai Duw a achosodd esblygiad - bod angen rhywbeth er mwyn achosi esblygiad, sef bod, hollalluog, sef Duw. Credai'r Pab John Paul II fod esblygiad yn werth ei astudio a'i ddeall ac y dylech gymryd esblygiad (a thystiolaeth wyddonol arall) a chredu ynddo ochr yn ochr â Duw, gan gysylltu'r ddau beth. Dywedodd: "mae'n bwysig pennu terfynau priodol i ddeall yr Ysgrythur." Mae hyn yn dangos ei fod o farn geidwadol / rhyddfrydol a'i fod yn gweld y Beibl fel ffynhonnell o ddealltwriaeth, nad yw o reidrwydd yn wir. Cred fod esblygiad yn "fwy na rhagdybiaeth." Nid yw Catholigion yn ceisio paru Damcaniaeth Esblygiad â hanes Genesis lle mae Adam yn cael ei greu o'r ddaear ac Efa o'i asen - maent yn credu mewn esblygiad, gan drin hanesion beiblaidd fel straeon symbolaidd sy'n dweud wrthym fod Duw wedi creu pobl drwy esblygiad. Yn ôl Pab John Paul II "nid oes unrhyw wrthdaro" rhwng esblygiad a ffydd yn Nuw.
Mae Catholigion yn credu mewn esblygiad ar y cyfan. O wyddoniaeth, gallwn weld tystiolaeth gref iawn o esblygiad ac mae Catholigion yn defnyddio hyn ond maent o'r farn mai Duw a achosodd esblygiad - bod angen rhywbeth er mwyn achosi esblygiad,sef bod, hollalluog, sef Duw. Credai'r Pab John Paul II fod esblygiad yn werth ei astudio a'i ddeall ac y dylech gymryd esblygiad (a thystiolaeth wyddonol arall) a chredu ynddo ochr yn ochr â Duw, gan gysylltu'r ddau beth. Dywedodd: "mae'n bwysig pennu terfynau priodol i ddeall yr Ysgrythur." Mae hyn yn dangos ei fod o farn geidwadol / rhyddfrydol a'i fod yn gweld y Beibl fel ffynhonnell o ddealltwriaeth, nad yw o reidrwydd yn wir. Cred fod esblygiad yn "fwy na rhagdybiaeth." Nid yw Catholigion yn ceisio paru Damcaniaeth Esblygiad â hanes Genesis lle mae Adam yn cael ei greu o'r ddaear ac Efa o'i asen - maent yn credu mewn esblygiad, gan drin hanesion beiblaidd fel straeon symbolaidd sy'n dweud wrthym fod Duw wedi creu pobl drwy esblygiad.Yn ôl Pab John Paul II "nid oes unrhyw wrthdaro" rhwng esblygiad a ffydd yn Nuw.
Mae hwn yn ymateb cadarn iawn sy'n bodloni'r holl feini prawf yn y band marcio b. – 5 marc.
Allwedd
Iaith Arbenigol
Ffynonellau o ddoethineb
Gwybodaeth a Dealltwriaeth
Dylanwad Credo
Disgrifiwch sut mae Catholigion yn dehongli hanesion y cread yn Genesis. (5)
Yn gyffredinol, mae Catholigion yn dehongli hanesion y cread yn Genesis mewn ffordd anlythrennol; naill ai'n geidwadol neu'n rhyddfrydol. Mae hyn yn golygu nad ydynt yn cymryd y Beibl air am air ond yn ei ddehongli fel dysgeidiaeth a straeon symbolaidd. Mae llawer o Gatholigion yn defnyddio'r Beibl i ddweud pam y gwnaeth Duw greu, gan ddefnyddio gwyddoniaeth i egluro sut. Gallent gredu bod Genesis yn dweud bod Duw wedi creu popeth ac iddo wneud hyn oherwydd cariad, gan roi dewisiadau a chyfleoedd i ni, ond drwy'r Glec Fawr. Yn stori gyntaf Genesis, lle mae Duw yn creu'r bydysawd mewn chwe diwrnod, mae Catholigion yn dehongli pob diwrnod fel cyfnod sy'n hirach na 24 awr. Hyd yn oed yn Salm 10:4 dywedir bod "mil o flynyddoedd fel un diwrnod". Drwy ddehongli'r Beibl fel hyn gallwn weld sut y caiff pethau eu creu gan Dduw dros gyfnodau hwy a all gyd-fynd â damcaniaethau gwyddonol. Gall Catholigion hefyd ddefnyddio'r straeon hyn i ddarganfod sut un yw Duw; Duw trosgynnol, hollalluog a hollraslon; a wnaeth roi i ni oll ddiben i'w gyflawni, rôl arbennig mewn bywyd.
Yn gyffredinol, mae Catholigion yn dehongli hanesion y cread yn Genesis mewn ffordd anlythrennol; naill ai'n geidwadol neu'n rhyddfrydol. Mae hyn yn golygu nad ydynt yn cymryd y Beibl air am air ond yn ei ddehongli fel dysgeidiaeth a straeon symbolaidd. Mae llawer o Gatholigion yn defnyddio'r Beibl i ddweud pam y gwnaeth Duw greu, gan ddefnyddio gwyddoniaeth i egluro sut. Gallent gredu bod Genesis yn dweud bod Duw wedi creu popeth ac iddo wneud hyn oherwydd cariad, gan roi dewisiadau a chyfleoedd i ni, ond drwy'r Glec Fawr.Yn stori gyntaf Genesis, lle mae Duw yn creu'r bydysawd mewn chwe diwrnod, mae Catholigion yn dehongli pob diwrnod fel cyfnod sy'n hirach na 24 awr. Hyd yn oed yn Salm 10:4 dywedir bod "mil o flynyddoedd fel un diwrnod".Drwy ddehongli'r Beibl fel hyn gallwn weld sut y caiff pethau eu creu gan Dduw dros gyfnodau hwy a all gyd-fynd â damcaniaethau gwyddonol. Gall Catholigion hefyd ddefnyddio'r straeon hyn i ddarganfod sut un yw Duw; Duwtrosgynnol, hollalluog a hollraslon;a wnaeth roi i ni oll ddiben i'w gyflawni, rôl arbennig mewn bywyd.
Mae hwn yn ymateb cadarn iawn sy'n bodloni'r holl feini prawf yn y band marcio b. – 5 marc.
Allwedd
Iaith Arbenigol
Ffynonellau o ddoethineb
Gwybodaeth a Dealltwriaeth
Dylanwad Credo
Disgrifiwch ddysgeidiaeth yr Eglwys Gatholig ar ddamcaniaeth wyddonol esblygiad (5)
Mae a wnelo esblygiad â'r broses mwtadu a dethol naturiol sy'n arwain at newidiadau mewn rhywogaethau dros amser i weddu i amgylchedd penodol. Mae llawer o bobl yn credu nad yw'r Eglwys Gatholig yn cytuno â hyn ond mewn gwirionedd y gwrthwyneb sy'n wir. Mae'r Eglwys Gatholig yn credu bod esblygiad wedi digwydd a hefyd fod y glec fawr wedi digwydd ond cred mai Duw oedd wrth wraidd hyn ac mai ef a ddechreuodd y cyfan. Gwyddom hyn oherwydd dywedodd Pab Francis "creodd Duw fodau dynol a gadael iddynt ddatblygu yn ôl y deddfau mewnol". Hefyd, dywedodd Pab John Paul nad oes unrhyw wrthdaro rhwng esblygiad ac athrawiaeth ffydd – sy'n golygu nad oes unrhyw broblem rhwng dysgeidiaeth Gatholig ac esblygiad. Hefyd, dywedodd fod "rhai canfyddiadau newydd yn ein harwain i gydnabod bod esblygiad yn fwy na rhagdybiaeth" – sy'n golygu ei fod o'r farn y dylai esblygiad gael ei dderbyn.
Mae a wnelo esblygiad â'r brosesmwtadu a dethol naturiol sy'n arwain at newidiadau mewn rhywogaethau dros amser i weddu i amgylchedd penodol. Mae llawer o bobl yn credu nad yw'r Eglwys Gatholig yn cytuno â hyn ond mewn gwirionedd y gwrthwyneb sy'n wir. Mae'r Eglwys Gatholig yn credu bod esblygiad wedi digwydd a hefyd fod y glec fawr wedi digwydd ond cred mai Duw oedd wrth wraidd hyn ac mai ef a ddechreuodd y cyfan. Gwyddom hyn oherwydd dywedodd Pab Francis "creodd Duw fodau dynol a gadael iddynt ddatblygu yn ôl y deddfau mewnol". Hefyd, dywedodd Pab John Paul nad oes unrhyw wrthdaro rhwng esblygiad ac athrawiaeth ffydd – sy'n golygu nad oes unrhyw broblem rhwng dysgeidiaeth Gatholig ac esblygiad. Hefyd, dywedodd fod "rhai canfyddiadau newydd yn ein harwain i gydnabod bod esblygiad yn fwy na rhagdybiaeth" – sy'n golygu ei fod o'r farn y dylai esblygiad gael ei dderbyn.
Yn bodloni'r meini prawf asesu. – 5 marc
Allwedd
Iaith Arbenigol
Ffynonellau o ddoethineb
Gwybodaeth a Dealltwriaeth
Dylanwad Credo
Disgrifiwch sut y gallai menywod Iddewig addoli yn wahanol i ddynion. (5)
Mewn Iddewiaeth mae gan ddynion a menywod rolau gwahanol ac felly maent yn addoli'n wahanol. Mae menywod yn fwy ysbrydol yn naturiol ac nid oes angen arweiniad arnynt. Felly, mae Iddewon yn credu mai dim ond dynion sydd angen gwisgo'r tefillin. Yn y Shema dywedir bod yn rhaid i chi gadw Duw yn agos at eich meddwl a'ch enaid. Dehonglir hyn drwy ddweud bod dynion Iddewig yn gwisgo'r tefillin wrth ymyl eu calonnau a'u pennau er mwyn eu helpu i gysylltu â Duw a chanolbwyntio'n fwy ar eu hochr ysbrydol.
Rheswm a ffordd arall y mae dynion a menywod Iddewig yn addoli'n wahanol yw eu safle yn y synagog. Mewn synagogau uniongred bydd menywod yn eistedd yn y rhan uchaf yn yr oriel a bydd dynion yn eistedd yn y rhan waelod yng nghanol y synagog. Gwneir hyn fel nad oes dim yn amharu ar ddynion a menywod wrth iddynt addoli.
Mewn Iddewiaeth mae gan ddynion a menywod rolau gwahanol ac felly maent yn addoli'n wahanol. Mae menywod yn fwy ysbrydol yn naturiol ac nid oes angen arweiniad arnynt. Felly, mae Iddewon yn credu mai dim ond dynion sydd angen gwisgo'r tefillin. Yn y Shemadywedir bod yn rhaid i chi gadw Duw yn agos at eich meddwl a'ch enaid. Dehonglir hyn drwy ddweud bod dynion Iddewig yn gwisgo'r tefillin wrth ymyl eu calonnau a'u pennau er mwyn eu helpu i gysylltu â Duw a chanolbwyntio'n fwy ar eu hochr ysbrydol.
Rheswm a ffordd arall y mae dynion a menywod Iddewig yn addoli'n wahanol yw eu safle yn y synagog. Mewn synagogau uniongred bydd menywod yn eistedd yn y rhan uchaf yn yr oriel a bydd dynion yn eistedd yn y rhan waelod yng nghanol y synagog. Gwneir hyn fel nad oes dim yn amharu ar ddynion a menywod wrth iddynt addoli.
Gellir credydu'r ymateb hwn am gynnwys tefillin a safle dynion a menywod yn y synagog. Mae'r defnydd o iaith arbenigol yn dda iawn. Mae'n cynnwys llawer o esboniad sydd ar draul treulio amser ar ddillad arbennig arall a wisgir gan ddynion ond nid menywod, fel tallith a kippah a rhywedd y Rabbi mewn gwahanol draddodiadau Iddewig, minyan ac ati. – 3 marc
Allwedd
Iaith Arbenigol
Ffynonellau o ddoethineb
Gwybodaeth a Dealltwriaeth
Dylanwad Credo
Esboniwch pam mae Moses yn bwysig i Iddewiaeth. [8]
Mae Moses yn bwysig i Iddewiaeth oherwydd bod Duw wedi cyfamodi ag ef. Moses oedd y cyntaf yn ei deulu i gredu mewn un Duw. Fe wnaeth Duw addewid iddo. Addawodd Duw mai ei ddilynwyr fyddai 'pobl ddewisedig Duw'. Mae Moses yn bwysig oherwydd bod rhai Iddewon yn credu mai nhw yw ei ddisgynyddion ac mai ef yw sefydlydd eu crefydd.
Mae Moses yn bwysig i Iddewiaeth oherwydd bod Duw wedicyfamodi ag ef. Moses oedd y cyntaf yn ei deulu i gredu mewn un Duw. Fe wnaeth Duw addewid iddo. Addawodd Duw mai ei ddilynwyr fyddai'pobl ddewisedigDuw'. Mae Moses yn bwysig oherwydd bod rhai Iddewon yn credu mai nhw yw ei ddisgynyddion ac mai ef yw sefydlydd eu crefydd.
Rhywfaint o gywirdeb ond mae'r ymgeisydd fel petai wedi drysu rhwng Moses ac Abraham. Nid yw'r ymateb yn 'fanwl iawn' – 3 marc.
Allwedd
Iaith Arbenigol
Ffynonellau o ddoethineb
Gwybodaeth a Dealltwriaeth
Dylanwad Credo
Esboniwch pam mae Moses yn bwysig i Iddewiaeth. [8]
Mae Moses yn bwysig i Iddewiaeth oherwydd ef oedd y mwyaf o'r holl broffwydi Iddewig. Cafodd ei ddewis gan Dduw i arwain yr Israeliaid o gaethwasiaeth yn yr Aifft ar ôl i Dduw siarad ag ef trwy gyfrwng y Berth yn Llosgi. Ef hefyd yw'r proffwyd mwyaf oherwydd, yn ystod 40 mlynedd o'r Exodus yn yr anialwch, fe dderbyniodd y Torah ar Fynydd Sinai, sy'n sail i'r cyfreithiau a'r rhwymedigaethau (mitzvot) y mae Iddewon yn eu dilyn hyd heddiw. Y Deg Gorchymyn yw deg cyfraith fwyaf adnabyddus y ffydd Iddewig ac maen nhw'n sail i'r cyfreithiau ar draws y byd e.e. 'Na ladd', 'Na ladrata' ac ati. At hynny, parhaodd Moses â'r Cyfamod yr oedd Duw wedi'i wneud ag Abraham yn barod sawl blwyddyn ynghynt, pan addawodd dir eu hunain i'r Israeliaid. Arweiniodd Moses nhw yn ôl i 'wlad yr addewid' er iddo farw cyn iddyn nhw gyrraedd.
Mae Moses yn bwysig i Iddewiaeth oherwydd ef oedd y mwyaf o'r hollbroffwydiIddewig. Cafodd ei ddewis gan Dduw i arwainyr Israeliaid o gaethwasiaeth yn yr Aifft ar ôl i Dduw siarad ag eftrwy gyfrwng y Berth yn Llosgi. Ef hefyd yw'r proffwyd mwyaf oherwydd, yn ystod 40 mlynedd o'r Exodus yn yr anialwch, fe dderbyniodd y Torah ar Fynydd Sinai, sy'n sail i'r cyfreithiau a'r rhwymedigaethau (mitzvot) y mae Iddewon yn eu dilyn hyd heddiw.Y Deg Gorchymynyw deg cyfraith fwyaf adnabyddus y ffydd Iddewig ac maen nhw'n sail i'r cyfreithiau ar draws y byd e.e. 'Na ladd', 'Na ladrata' ac ati. At hynny, parhaodd Moses â'r Cyfamod yr oedd Duw wedi'i wneud ag Abraham yn barod sawl blwyddyn ynghynt, pan addawodd dir eu hunain i'r Israeliaid. Arweiniodd Moses nhw yn ôli 'wlad yr addewid' er iddo farw cyn iddyn nhw gyrraedd.
Yn bodloni'r holl feini prawf asesu. Esboniad rhagorol, manwl iawn – 8 marc.
Allwedd
Iaith Arbenigol
Ffynonellau o ddoethineb
Gwybodaeth a Dealltwriaeth
Dylanwad Credo
Esboniwch arwyddocâd dwy o nodweddion synagog. [8]
Un o'r nodweddion pwysicaf yn y synagog yw'r Aron Hakodesh, oherwydd dyma lle y cedwir y sgroliau Torah ac mae'n cynrychioli Arch wreiddiol y Cyfamod. Cred yr Iddewon i'r Arch wreiddiol gael ei chreu er mwyn cadw'r tabledi cerrig a oedd yn cynnwys y Deg Gorchymyn a roddodd Duw i Moses ar Fynydd Sinai. Aed â'r Arch i Jerwsalem yn y pen draw a'i rhoi yn y Deml, a adeiladwyd gan y Brenin Solomon ac a oedd yn ganolbwynt addoli Iddewig. Mewn llawer o synagogau atgoffir Iddewon o hyn oherwydd uwchben yr Arch ceir dau dabled cerrig y mae dechrau'r Deg Gorchymyn wedi'i ysgrifennu arnynt. Lleolir yr Arch ym mlaen y synagog ac fe'i cyrhaeddir fel arfer drwy ddringo grisiau, sy'n atgoffa'r gynulleidfa bod Duw uwchlaw ei bobl a bod y Torah cysegredig uwchlaw dynoliaeth.
Nodwedd bwysig arall yw'r Ner Tamid, a roddir o flaen yr Arch, ac yn uwch na'r Arch, sy'n symbol o bresenoldeb tragwyddol Duw. Mae hefyd yn atgoffa'r gynulleidfa o'r menorah a gafodd ei oleuo bob nos yn y Deml yn Jerwsalem ar orchymyn Duw, “Gorchymyn i bobl Israel ddod ag olew pur wedi ei wasgu o'r olewydd ar gyfer y lamp, er mwyn iddi losgi'n ddi-baid...cadw golwg ar y lamp o'r hwyr hyd y bore gerbron yr Arglwydd.” (Exodus 27:20-21)
Un o'r nodweddion pwysicaf yn y synagog yw'r Aron Hakodesh, oherwydd dyma lle y cedwir y sgroliauTorahac mae'n cynrychioliArch wreiddiol y Cyfamod. Cred yr Iddewon i'r Arch wreiddiol gael ei chreu er mwyn cadw'r tabledi cerrig a oedd yn cynnwys y Deg Gorchymyn a roddodd Duw i Moses ar Fynydd Sinai. Aed â'r Arch i Jerwsalem yn y pen draw a'i rhoi yn y Deml, a adeiladwyd gan y Brenin Solomon ac a oedd yn ganolbwynt addoli Iddewig. Mewn llawer o synagogau atgoffir Iddewon o hyn oherwydd uwchben yr Arch ceir dau dabled cerrig y mae dechrau'r Deg Gorchymyn wedi'i ysgrifennu arnynt. Lleolir yr Arch ym mlaen y synagog ac fe'i cyrhaeddir fel arfer drwy ddringo grisiau, sy'n atgoffa'r gynulleidfa bod Duw uwchlaw ei bobl a bod y Torah cysegredig uwchlaw dynoliaeth.
Nodwedd bwysig arall yw'r Ner Tamid, a roddir o flaen yr Arch, ac yn uwch na'r Arch, sy'n symbol o bresenoldeb tragwyddol Duw. Mae hefyd yn atgoffa'r gynulleidfa o'r menorah a gafodd ei oleuo bob nos yn y Deml yn Jerwsalemar orchymyn Duw, “Gorchymyn i bobl Israel ddod ag olew pur wedi ei wasgu o'r olewydd ar gyfer y lamp, er mwyn iddi losgi'n ddi-baid...cadw golwg ar y lamp o'r hwyr hyd y bore gerbron yr Arglwydd.” (Exodus 27:20-21)
Yn bodloni'r holl feini prawf asesu. Esboniad rhagorol, manwl iawn – 8 marc.
D.S. NI RODDIR MARCIAU YCHWANEGOL AM DDARPARU'R CYF. PENODOL AT EXODUS 27.
Allwedd
Iaith Arbenigol
Ffynonellau o ddoethineb
Gwybodaeth a Dealltwriaeth
Dylanwad Credo
Eglurwch sut y gallai Catholig ystyried nodau gwahanol cosbi troseddwyr. [8]
Ym marn Catholigion, wrth ystyried nodau gwahanol cosbi troseddwyr, mae atal yn anghywir oherwydd gallech gosbi'r unigolyn anghywir ac, unwaith y mae'n farw, ni allwch ddod ag ef yn ôl. Mae dienyddio pobl gynddrwg â llofruddiaeth, a dyna pam mae atal yn anghywir, gan mai'r nod yw annog y troseddwr i beidio â throseddu, ond gall pobl ddiniwed gael eu heuogfarnu ar gam. Fodd bynnag, mae Cristnogion yn hoffi'r nod o amddiffyn (amddiffyn cymdeithas rhag troseddwyr), diwygio (addysgu'r troseddwyr i beidio â throseddu eto) a dial (eu bod yn gorfod talu am y drosedd), gan nad y rhain na chosbau dynol nad ydynt yn mynd yn erbyn dysgeidiaeth yr Iesu o ran 'llygad am lygad, dant am ddant' yw'r ffordd y dylem fyw, ac i faddau nid seithwaith ond saith deg seithwaith', dyma gredoau/dysgeidiaeth y Testament Newydd.
Ym marn Catholigion, wrth ystyried nodau gwahanol cosbi troseddwyr, mae atal yn anghywir oherwydd gallech gosbi'r unigolyn anghywir ac, unwaith y mae'n farw, ni allwch ddod ag ef yn ôl. Mae dienyddio pobl gynddrwg â llofruddiaeth, a dyna pam mae atal yn anghywir, gan mai'r nod yw annog y troseddwr i beidio â throseddu, ond gall pobl ddiniwed gael eu heuogfarnu ar gam. Fodd bynnag, mae Cristnogion yn hoffi'r nod o amddiffyn (amddiffyn cymdeithas rhag troseddwyr), diwygio (addysgu'r troseddwyr i beidio â throseddu eto) a dial (eu bod yn gorfod talu am y drosedd), gan nad y rhain na chosbau dynol nad ydynt yn mynd yn erbyn dysgeidiaeth yr Iesu o ran 'llygad am lygad, dant am ddant' yw'r ffordd y dylem fyw, ac i faddau nid seithwaith ond saith deg seithwaith', dyma gredoau/dysgeidiaeth y Testament Newydd.
Mae'r ymgeisydd yn gwybod y prif nodau (o'r fanyleb) ond mae'r ymateb yn ddryslyd. Mae'n tybio'n anghywir mai cyfeiriad at y gosb eithaf yw atal yn unig ac nid yw'n egluro bod llawer o Gatholigion o'r farn mai diwygio yw prif nod cosbi troseddwyr. Ceir peth cywirdeb wrth gyfeirio at ddysgeidiaeth yr Iesu – 2 farc.
Allwedd
Iaith Arbenigol
Ffynonellau o ddoethineb
Gwybodaeth a Dealltwriaeth
Dylanwad Credo
Esboniwch pam mae Shabbat yn bwysig i Iddewiaeth. [8]
Shabbat yw'r diwrnod o adnewyddu ysbrydol a gorffwys. Mae'n bwysig mewn Iddewiaeth am ei fod yn dynodi'r seithfed diwrnod o orffwys sy'n ofynnol gan y Deg Gorchymyn. Felly mae cadw Shabbat yn un o'r ffyrdd allweddol y mae Iddewon yn dangos eu hymrwymiad i Dduw. Yn y Deg Gorchymyn nodir 'Paid â gweithio ar ddydd y Sabath; cadw'r dydd yn sanctaidd.' Mae hyn yn glir yn ei orchymyn mai diwrnod o orffwys yw'r diwrnod hwn a bod yn rhaid ei gadw'n sanctaidd ar orchymyn Duw er mwyn cofio creu'r byd yn Llyfr Genesis.
Mae hefyd yn bwysig am ei fod yn rhoi diwrnod nad yw'n ddiwrnod gwaith i bob Iddew ganolbwyntio ar ei ddatblygiad ysbrydol, gweithgareddau hamdden a threulio amser gyda'r teulu. Mae'n ddiwrnod gwahanol i holl ddiwrnodau eraill yr wythnos ac mae'n gofyn am baratoadau arbennig. Bydd y rhan fwyaf o Iddewon yn rhannu pryd Shabbat gyda’r teulu ar y diwrnod hwn. Am fod hyn mor bwysig i'r Iddewon, cyfeirir at bresenoldeb ysbrydol Shabbat fel 'y Frenhines' weithiau.
Mae hefyd yn bwysig am mai dyma'r diwrnod y bydd Iddewon yn ei dreulio gyda'r gymuned yn y synagog ar gyfer gwasanaeth Shabbat. Mae'r gymuned yn bwysig iawn i'r Iddewon a chaiff perthyn i'r gymuned Iddewig ei ddathlu'n benodol ar Shabbat. Pe na bai Shabbat yn cael ei nodi, yna ni fyddai gan yr Iddewon ddiwrnod wedi'i neilltu'n benodol i gyd-addoli fel cymuned.
Shabbat yw'r diwrnod o adnewyddu ysbrydol a gorffwys. Mae'n bwysig mewn Iddewiaeth am ei fod yn dynodi'r seithfed diwrnod o orffwys sy'n ofynnol gan y Deg Gorchymyn. Felly mae cadw Shabbat yn un o'r ffyrdd allweddol y mae Iddewon yn dangos eu hymrwymiad i Dduw. Yn y Deg Gorchymyn nodir 'Paid â gweithio ar ddydd y Sabath; cadw'r dydd yn sanctaidd.' Mae hyn yn glir yn ei orchymyn mai diwrnod o orffwys yw'r diwrnod hwn a bod yn rhaid ei gadw'n sanctaidd ar orchymyn Duw er mwyn cofio creu'r byd yn Llyfr Genesis.
Mae hefyd yn bwysig am ei fod yn rhoi diwrnod nad yw'n ddiwrnod gwaith i bob Iddew ganolbwyntio ar eiddatblygiad ysbrydol, gweithgareddau hamdden a threulio amser gyda'r teulu. Mae'n ddiwrnod gwahanol i holl ddiwrnodau eraill yr wythnos ac mae'n gofyn am baratoadau arbennig. Bydd y rhan fwyaf o Iddewon yn rhannu pryd Shabbat gyda’r teulu ar y diwrnod hwn. Am fod hyn mor bwysig i'r Iddewon, cyfeirir at bresenoldeb ysbrydol Shabbat fel 'y Frenhines' weithiau.
Mae hefyd yn bwysig am mai dyma'r diwrnod y bydd Iddewon yn ei dreulio gyda'r gymuned yn ysynagog ar gyfer gwasanaeth Shabbat. Mae'r gymuned yn bwysig iawn i'r Iddewon a chaiff perthyn i'r gymuned Iddewig ei ddathlu'n benodol ar Shabbat. Pe na bai Shabbat yn cael ei nodi, yna ni fyddai gan yr Iddewon ddiwrnod wedi'i neilltu'n benodol i gyd-addoli fel cymuned.
Yn bodloni'r holl feini prawf asesu. Esboniad rhagorol, manwl iawn – 8 marc.
Allwedd
Iaith Arbenigol
Ffynonellau o ddoethineb
Gwybodaeth a Dealltwriaeth
Dylanwad Credo
O Gristnogaeth Gatholig ac Iddewiaeth, eglurwch agweddau tuag at erthyliad. [8]
Mae Iddewiaeth yn caniatáu erthyliad; fodd bynnag, ni fyddai'r rhan fwyaf o Iddewon yn ei ganiatáu ar alw. Petai rhoi genedigaeth yn peri'r risg o niweidio'r Fam, neu fod amgylchiadau difrifol eraill i'w hystyried, yna byddai llawer o Iddewon yn ei ganiatáu. Mae'r rhan fwyaf o Iddewon yn credu mewn pikuash nefesh (achub bywyd) a dywed y Torah fod dinistrio bywyd yn gyfystyr â dinistrio'r byd i gyd, felly gallai Iddewon Uniongred barhau i gredu bod erthyliad yn anghywir.
Mae Catholigion o'r farn bod erthyliad yn anghywir mewn unrhyw amgylchiadau, hyd yn oed drais rhywiol neu anabledd. Y rheswm dros hyn yw bod y Pab yn dweud ei fod yn anghywir ac ystyrir bod dysgeidiaeth y Pab yn anffaeledig.
Mae Iddewiaeth yn caniatáu erthyliad; fodd bynnag, ni fyddai'r rhan fwyaf o Iddewon yn ei ganiatáu ar alw. Petai rhoi genedigaeth yn peri'r risg o niweidio'r Fam, neu fod amgylchiadau difrifol eraill i'w hystyried, yna byddai llawer o Iddewon yn ei ganiatáu. Mae'r rhan fwyaf o Iddewon yn credu mewn pikuash nefesh (achub bywyd) a dywed y Torah fod dinistrio bywyd yn gyfystyr â dinistrio'r byd i gyd, felly gallai Iddewon Uniongred barhau i gredu bod erthyliad yn anghywir.
Mae Catholigion o'r farn bod erthyliad yn anghywir mewn unrhyw amgylchiadau, hyd yn oed drais rhywiol neu anabledd. Y rheswm dros hyn yw bod y Pab yn dweud ei fod yn anghywir ac ystyrir bod dysgeidiaeth y Pab yn anffaeledig.
Yn bodloni'r meini prawf ond nid yw'r ail ymateb yn arbennig yn 'fanwl iawn' – 5 marc
Allwedd
Iaith Arbenigol
Ffynonellau o ddoethineb
Gwybodaeth a Dealltwriaeth
Dylanwad Credo
Eglurwch pam y byddai Catholig Rhufeinig yn dweud bod pob bywyd dynol yn sanctaidd. (8)
Mae Cristnogion Catholig yn credu yn "sancteiddrwydd bywyd": Mae rhywbeth arbennig a sanctaidd am fywyd. I Gristnogion, mae bywyd dynol yn wahanol am ein bod yn rhannu rhywbeth o natur Duw. Disgrifia Genesis sut y gwnaeth Duw Adam, ac "anadlodd yn ei ffroenau anadl einioes." (Genesis 2:7). Ni ddigwyddodd hyn gyda'r anifeiliaid na'r planhigion, dim ond gyda'r dyn. Hefyd, dywed Genesis fod pobl yn cael eu creu "ar ddelw Duw": “Felly creodd Duw ddyn ar ei ddelw ei hun; ar ddelw Duw y creodd ef; yn wryw ac yn fenyw y creodd hwy." Genesis 1:26-27. Mae hyn yn golygu bod pobl mewn rhyw ffordd yn adlewyrchu Duw. Mewn pobl, gellir gweld rhywbeth o Dduw ei hun.
Cred Catholigion fod gan bobl enaid sy'n byw ar ôl i'r corff farw. Caiff yr enaid ei farnu gan Dduw, a gall ymuno â Duw fyth bythoedd yn y Nefoedd. Gan fod gan bobl eneidiau, rhaid eu trin yn arbennig; maent yn wahanol i rywogaethau eraill.
Cred Catholigion Rhufeinig fod bywyd dynol yn gysegredig - mae'n fwy arbennig na mathau eraill o fywyd. Nid oes gan anifeiliaid eraill eneidiau, ac ni chânt eu creu yn nelwedd Duw, er eu bod yn haeddu cael eu trin â pharch a charedigrwydd. Cred Cristnogion fod Duw yn gwybod ac yn cynllunio pob bywyd dynol.
Mae Cristnogion Catholig yn credu yn "sancteiddrwydd bywyd": Mae rhywbeth arbennig a sanctaidd am fywyd. I Gristnogion, mae bywyd dynol yn wahanol am ein bod yn rhannu rhywbeth o natur Duw.Disgrifia Genesis sut y gwnaeth Duw Adam, ac "anadlodd yn ei ffroenau anadl einioes." (Genesis 2:7). Ni ddigwyddodd hyn gyda'r anifeiliaid na'r planhigion, dim ond gyda'r dyn. Hefyd, dywed Genesis fod pobl yn cael eu creu "ar ddelw Duw": “Felly creodd Duw ddyn ar ei ddelw ei hun; ar ddelw Duw y creodd ef; yn wryw ac yn fenyw y creodd hwy." Genesis 1:26-27. Mae hyn yn golygu bod pobl mewn rhyw ffordd yn adlewyrchu Duw. Mewn pobl, gellir gweld rhywbeth o Dduw ei hun.
Cred Catholigion fod gan bobl enaid sy'n byw ar ôl i'r corff farw. Caiff yr enaid ei farnu gan Dduw, a gall ymuno â Duw fyth bythoedd yn y Nefoedd. Gan fod gan bobl eneidiau, rhaid eu trin yn arbennig; maent yn wahanol i rywogaethau eraill.
Cred Catholigion Rhufeinig fod bywyd dynol yn gysegredig - mae'n fwy arbennig na mathau eraill o fywyd. Nid oes gan anifeiliaid eraill eneidiau, ac ni chânt eu creu yn nelwedd Duw, er eu bod yn haeddu cael eu trin â pharch a charedigrwydd.Cred Cristnogion fod Duw yn gwybod ac yn cynllunio pob bywyd dynol.
Mae hwn yn ymateb cadarn iawn sy'n bodloni'r holl feini prawf. 8 marc.
Ydych chi'n siŵr eich bod am ddileu eich anodiad? Ni ellir dadwneud hyn.
Bandiau Marcio
Band
Disgrifiad o'r Band
Cyfanswm Marciau
4
Dadansoddiad a gwerthusiad rhagorol, hynod fanwl o’r mater yn seiliedig ar wybodaeth gynhwysfawr a chywir am grefydd, dysgeidiaeth grefyddol a rhesymu moesol.
Caiff barn glir wedi'i chefnogi'n dda ei llunio ac mae amrywiaeth gynhwysfawr o safbwyntiau gwahanol a/neu amgen wedi'i ystyried.
UYn defnyddio ac yn dehongli iaith a thermau crefyddol/arbenigol a ffynonellau o ddoethineb ac awdurdod yn eang, yn briodol a manwl.
12-15
3
Dadansoddiad a gwerthusiad da iawn a manwl o'r mater sy'n seiliedig ar wybodaeth drylwyr a chywir am grefydd, dysgeidiaeth grefyddol a rhesymu moesol.
Caiff barn ei llunio gyda chefnogaeth ac mae amrywiaeth gytbwys o safbwyntiau gwahanol a/neu amgen yn cael eu hystyried.
Yn defnyddio ac yn dehongli iaith a thermau crefyddol/arbenigol a ffynonellau o ddoethineb ac awdurdod, yn briodol a manwl.
8-11
2
Dadansoddiad a gwerthusiad boddhaol o'r mater yn seiliedig ar rywfaint o wybodaeth gywir am grefydd, dysgeidiaeth grefyddol a rhesymu moesol.
Mae rhai barnau'n cael eu ffurfio a rhai safbwyntiau gwahanol a/neu eraill yn cael eu hystyried.
Yn defnyddio ac yn dehongli rhywfaint o iaith a thermau crefyddol/arbenigol, a/neu ffynonellau o ddoethineb ac awdurdod gyda pheth cywirdeb.
4-7
1
Dadansoddiad a gwerthusiad gwan o'r mater yn seiliedig ar wybodaeth gyfyngedig a/neu anghywir am grefydd, dysgeidiaeth grefyddol a/neu resymu moesol.
Ymgais gyfyngedig a/neu wan neu ddim ymgais o gwbl i lunio barn neu i gynnig safbwyntiau gwahanol a/neu amgen.
Defnydd gwael neu ddim defnydd o gwbl o iaith grefyddol/arbenigol, termau a/neu ffynonellau o ddoethineb ac awdurdod.
1-3
0
Nid yw'r ymgeisydd wedi nodi safbwynt perthnasol.
0
Bandiau Marcio
Band
Disgrifiad o'r Band
Cyfanswm Marciau
4
Dadansoddiad a gwerthusiad rhagorol, hynod fanwl o’r mater yn seiliedig ar wybodaeth gynhwysfawr a chywir am grefydd, dysgeidiaeth grefyddol a rhesymu moesol.
Ystyriaeth fanwl iawn a rhagorol o gredoau anghrefyddol, fel dyneiddiaeth ac anffyddiaeth
Caiff barn glir wedi'i chefnogi'n dda ei llunio ac mae amrywiaeth gynhwysfawr o safbwyntiau gwahanol a/neu amgen wedi'i ystyried.
UYn defnyddio ac yn dehongli iaith a thermau crefyddol/arbenigol a ffynonellau o ddoethineb ac awdurdod yn eang, yn briodol a manwl.
12-15
3
Dadansoddiad a gwerthusiad da iawn a manwl o'r mater sy'n seiliedig ar wybodaeth drylwyr a chywir am grefydd, dysgeidiaeth grefyddol a rhesymu moesol.
Ystyriaeth fanwl a da o gredoau anghrefyddol, fel dyneiddiaeth ac anffyddiaeth
Caiff barn ei llunio gyda chefnogaeth ac mae amrywiaeth gytbwys o safbwyntiau gwahanol a/neu amgen yn cael eu hystyried.
Yn defnyddio ac yn dehongli iaith a thermau crefyddol/arbenigol a ffynonellau o ddoethineb ac awdurdod, yn briodol a manwl.
8-11
2
Dadansoddiad a gwerthusiad boddhaol o'r mater sy'n seiliedig ar rywfaint o wybodaeth gywir am grefydd, dysgeidiaeth grefyddol a rhesymu moesol . Ystyriaeth weddol fanwl a boddhaol o gredoau anghrefyddol, fel dyneiddiaeth ac anffyddiaeth
Mae rhai barnau'n cael eu ffurfio a rhai safbwyntiau gwahanol a/neu eraill yn cael eu hystyried.
Yn defnyddio ac yn dehongli rhywfaint o iaith a thermau crefyddol/arbenigol, a/neu ffynonellau o ddoethineb ac awdurdod gyda pheth cywirdeb.
4-7
1
Dadansoddiad a gwerthusiad gwan o'r mater sy'n seiliedig ar wybodaeth gyfyngedig a/neu anghywir am grefydd, dysgeidiaeth grefyddol a/neu resymu moesol.
Ystyriaeth sylfaenol neu ddim o gwbl o gredoau anghrefyddol, fel dyneiddiaeth ac anffyddiaeth
Ymgais gyfyngedig a/neu wan neu ddim ymgais o gwbl i lunio barn neu i gynnig safbwyntiau gwahanol a/neu amgen.
Defnydd gwan neu ddim defnydd o iaith grefyddol/arbenigol, termau a/neu ffynonellau o ddoethineb ac awdurdod.
1-3
0
Nid yw'r ymgeisydd wedi nodi safbwynt perthnasol.
0
Nawr am gwestiynau 15 marc.
Defnyddiwch yr allwedd i danlinellu'r rhannau o'r ateb sy'n mynd i'r afael â'r meini prawf asesu. Yna penderfynwch pa farc y byddech yn ei ddyfarnu am yr ateb cyn datgelu'r adborth. Mae'r bandiau marcio ar gael er gwybodaeth.
Sgroliwch drwy'r cwestiynau gan ddefnyddio'r saethau.
Allwedd
Defnyddio termau/iaith
Defnyddio ffynonellau gwybodaeth ac awdurdod
Defnyddio rhesymu crefyddol/moesol i ddadansoddi, gwerthuso a ffurfio barnau
Dylanwad credo
Cynnig safbwynt amgen neu wahanol – RHAID CYNNWYS SAFBWYNTIAU NAD YDYNT YN GREFYDDOL AR GYFER BYWYD A MARWOLAETH
“Cadw'r Deg Gorchymyn yw'r rhan bwysicaf o Iddewiaeth.”
Trafodwch y gosodiad hwn gan ddangos eich bod wedi ystyried mwy nag un safbwynt. (Mae’n rhaid i chi gyfeirio at grefydd a chred yn eich ateb.) [15]
Credaf fod cadw'r Deg Gorchymyn yn bwysig iawn ond nid dyma'r rhan bwysicaf o Iddewiaeth. Mae enghreifftiau o'r Deg Gorchymyn yn cynnwys; ‘Na chymer enw'r Arglwydd dy Dduw yn ofer. Ni fydd yr Arglwydd yn ystyried yn ddieuog y sawl sy'n cymryd ei enw'n ofer. Na ladd, na odineba. Cofia'r dydd Saboth, i'w gadw'n gysegredig.'
Yn amlwg mae'r Deg Gorchymyn yn bwysig iawn oherwydd cawsant eu rhoi fel cyfamod gan Dduw i'r bobl trwy Moses. Efallai bydd rhai pobl yn dadlau, am y rheswm hwn, mai'r rhain yw'r rhan bwysicaf o Iddewiaeth. Maen nhw'n cynnwys y ddysgeidiaeth ‘Câr yr ARGLWYDD dy Dduw â’th holl galon ac â’th holl enaid ac â’th holl nerth.’ Ni ellir cael cais pwysicach na hyn, gan mai Duw a greodd bopeth ac mae'r gorchymyn yn dweud yn glir wrthym i'w garu hyd eithaf ein gallu.
Mae Duw hefyd yn dweud 'y mae'r geiriau hun yr wyf yn eu gorchymyn i ti heddiw i fod yn dy galon. Yr wyt i'w hadrodd i'th blant.’ Mae'r dyfyniad hwn yn amlygu pwysigrwydd y Gorchmynion yn glir ac mae'n amlwg o'r dyfyniad y dylem ni eu trosglwyddo o genhedlaeth i genhedlaeth sy'n amlygu ymhellach na ellir cael gorchymyn uwch na'r rhain
Fodd bynnag, byddwn yn dadlau, er bod y Deg Gorchymyn yn ganolog, mae sawl mitzvot arall yn y Tenakh sydd hefyd yn bwysig iawn. A dweud y gwir, mae llawer o'r 603 mitzvot arall yn ymwneud â sut y dylai Iddewon fyw eu bywydau'n ddyddiol. Er enghraifft, mae Iddewon yn cael y rheolau ynghylch bwydydd Kosher sy'n effeithio ar eu bywydau'n ddyddiol o'r 603 mitzvot. Mae'n dweud yn y Beibl, 'Llefarodd yr ARGLWYDD wrth Moses ac Aaron a dweud wrthynt: O'r holl anifeiliaid yn y byd, dyma'r rhai y cewch eu bwyta.’ Mae'r gyfraith hon yn hynod o bwysig ac mae'n effeithio arnyn nhw'n ddyddiol
Hefyd, hyd yn oed yn y Deg Gorchymyn, bydd gwahanol ddehongliadau gan enwadau Iddewig gwahanol o bwysigrwydd y Gorchymyn ar Shabbat. Mae Iddewon Uniongred yn llawer mwy llym nag Iddewon Diwygiedig neu Ryddfrydol wrth ddehongli'r Gorchymyn hwn. Gallai rhai pobl ddadlau nad yw hynny'n bwysig oherwydd bod Iddewon i gyd yn gytûn bod y Gorchymyn ar Shabbat yn bwysig hyd yn oed os ydyn nhw'n ei ddehongli'n wahanol. Fodd bynnag, byddwn yn dadlau, os mai'r Deg Gorchymyn oedd y peth pwysicaf, yna ni fyddai enwadau gwahanol yn anghytuno am sut y dylid eu cadw.
Gallai rhai ddadlau bod nodweddion allweddol eraill ar Iddewiaeth yn bwysicach na'r Deg Gorchymyn oherwydd bod yr Iddewon i gyd yn gytûn beth maen nhw'n olygu a pha mor bwysig ydyn nhw. Er enghraifft, mae pob Iddew yn credu yn yr ymrwymiad i Pikuach Nefesh, sef y ddyletswydd i achub bywyd, ac mae'n effeithio ar y ffordd y mae pob Iddew yn byw ei fywyd. Byddai pob Iddew yn derbyn bod y ddyletswydd i achub bywyd yn drech na'r Deg Gorchymyn arall, felly mae'n rhaid ei fod yn bwysicach.
I gloi, byddwn yn dadlau bod cadw'r Deg Gorchymyn yn bwysig iawn ond nid dyma'r rhan bwysicaf o Iddewiaeth. Pikuach Nefesh yw'r pwysicaf.
Credaf fod cadw'r Deg Gorchymyn yn bwysig iawn ond nid dyma'r rhan bwysicaf o Iddewiaeth. Mae enghreifftiau o'r Deg Gorchymyn yn cynnwys; ‘Na chymer enw'r Arglwydd dy Dduw yn ofer. Ni fydd yr Arglwydd yn ystyried yn ddieuog y sawl sy'n cymryd ei enw'n ofer. Na ladd, na odineba. Cofia'r dydd Saboth, i'w gadw'n gysegredig.'
Yn amlwg mae'r Deg Gorchymyn yn bwysig iawn oherwydd cawsant eu rhoi fel cyfamod gan Dduw i'r bobl trwy Moses. Efallai bydd rhai pobl yn dadlau, am y rheswm hwn, mai'r rhain yw'r rhan bwysicaf o Iddewiaeth. Maen nhw'n cynnwys y ddysgeidiaeth ‘Câr yr ARGLWYDD dy Dduw â’th holl galon ac â’th holl enaid ac â’th holl nerth.’Ni ellir cael cais pwysicach na hyn, gan mai Duw a greodd bopeth ac mae'r gorchymyn yn dweud yn glir wrthym i'w garu hyd eithaf ein gallu.
Mae Duw hefyd yn dweud 'y mae'r geiriau hun yr wyf yn eu gorchymyn i ti heddiw i fod yn dy galon. Yr wyt i'w hadrodd i'th blant.’ Mae'r dyfyniad hwn yn amlygu pwysigrwydd y Gorchmynion yn glir ac mae'n amlwg o'r dyfyniad y dylem ni eu trosglwyddo o genhedlaeth i genhedlaeth sy'n amlygu ymhellach na ellir cael gorchymyn uwch na'r rhain
Fodd bynnag, byddwn yn dadlau, er bod y Deg Gorchymyn yn ganolog, mae sawl mitzvot arall yn y Tenakh sydd hefyd yn bwysig iawn. A dweud y gwir, mae llawer o'r 603 mitzvot arall yn ymwneud â sut y dylai Iddewon fyw eu bywydau'n ddyddiol. Er enghraifft, mae Iddewon yn cael y rheolau ynghylch bwydydd Kosher sy'n effeithio ar eu bywydau'n ddyddiol o'r 603 mitzvot. Mae'n dweud yn y Beibl, 'Llefarodd yr ARGLWYDD wrth Moses ac Aaron a dweud wrthynt: O'r holl anifeiliaid yn y byd, dyma'r rhai y cewch eu bwyta.’Mae'r gyfraith hon yn hynod o bwysig ac mae'n effeithio arnyn nhw'n ddyddiol
Hefyd, hyd yn oed yn y Deg Gorchymyn, bydd gwahanol ddehongliadau gan enwadau Iddewig gwahanol o bwysigrwydd y Gorchymyn ar Shabbat. Mae Iddewon Uniongred yn llawer mwy llym nag Iddewon Diwygiedig neu Ryddfrydol wrth ddehongli'r Gorchymyn hwn.
Gallai rhai pobl ddadlau nad yw hynny'n bwysig oherwydd bod Iddewon i gyd yn gytûn bod y Gorchymyn ar Shabbat yn bwysig hyd yn oed os ydyn nhw'n ei ddehongli'n wahanol. Fodd bynnag, byddwn yn dadlau,
os mai'r Deg Gorchymyn oedd y peth pwysicaf, yna ni fyddai enwadau gwahanol yn anghytuno am sut y dylid eu cadw.
Gallai rhai ddadlau bod
nodweddion allweddol eraill ar Iddewiaeth yn bwysicach na'r Deg Gorchymyn oherwydd bod yr Iddewon i gyd yn gytûn beth maen nhw'n olygu a pha mor bwysig ydyn nhw. Er enghraifft, mae pob Iddew yn credu yn yr ymrwymiad i Pikuach Nefesh, sef y ddyletswydd i achub bywyd, ac mae'n effeithio ar y ffordd y mae pob Iddew yn byw ei fywyd. Byddai pob Iddew yn derbyn bod y ddyletswydd i achub bywyd yn drech na'r Deg Gorchymyn arall, felly mae'n rhaid ei fod yn bwysicach.
I gloi, byddwn yn dadlau bod cadw'r Deg Gorchymyn yn bwysig iawn ond nid dyma'r rhan bwysicaf o Iddewiaeth. Pikuach Nefesh yw'r pwysicaf.
Yn bodloni'r holl feini prawf asesu. Mae'r dadansoddi a gwerthuso/ffurfio barnau i'w gweld yn amlwg. Trafodwyd y testun yn drylwyr gan gyflwyno safbwyntiau gwahanol a defnyddio iaith allweddol a ffynonellau o ddoethineb - 15 marc.
Allwedd
Defnyddio termau/iaith
Defnyddio ffynonellau gwybodaeth ac awdurdod
Defnyddio rhesymu crefyddol/moesol i ddadansoddi, gwerthuso a ffurfio barnau
Dylanwad credo
Cynnig safbwynt amgen neu wahanol – RHAID CYNNWYS SAFBWYNTIAU NAD YDYNT YN GREFYDDOL AR GYFER BYWYD A MARWOLAETH
'Dylai Cristnogion faddau bob amser'. Trafodwch y gosodiad hwn gan ddangos eich bod wedi ystyried mwy nag un safbwynt (Mae’n rhaid i chi gyfeirio at grefydd a chredo yn eich ateb). [15]
Mae Cristnogion yn credu y dylent faddau bob amser gan y dywedodd Iesu pan ofynnwyd iddo sawl gwaith y dylent faddau, 'nid hyd seithwaith, ond hyd saith deg seithwaith'. Mae hyn yn dweud wrth Gristnogion y dylent faddau bob amser. Fodd bynnag, mae rhai yn gweld hyn yn anodd; Gwelodd Julie Nicholson, offeiriad y cafodd ei merch ei lladd ar system drenau danddaearol Llundain yn ystod ymosodiadau bomio 7/7, nad oedd yn gallu maddau i'r bobl a lofruddiodd ei merch. Mae Cristnogion yn credu mai maddeuant yw edrych y tu hwnt i ddiffygion rhywun, ond credodd Julie hefyd bod yn rhaid i'r person arall fod yno i dderbyn maddeuant ond roedd y rheini a laddodd ei merch eisoes wedi marw gan mai hunanfomwyr oedden nhw. Oherwydd hyn fe roddodd y gorau i'w rôl fel offeiriad/ficer oherwydd ei bod yn annog pobl i faddau pan na allai faddau i eraill ei hun. Mae hyn yn dangos nad yw Cristnogion yn maddau bob amser.
I gloi, credaf y dylai Cristnogion faddau oherwydd yn y Beibl, o ble daw y rhan fwyaf o'u credoau, mae sawl dyfyniad gan yr Iesu a Duw yn honni y dylai Cristnogion faddau bob amser, felly os nad ydyn nhw, maen nhw'n mynd yn erbyn eu crefydd.
Mae Cristnogion yn credu y dylent faddau bob amser gan y dywedodd Iesu pan ofynnwyd iddo sawl gwaith y dylent faddau, 'nid hyd seithwaith, ond hyd saith deg seithwaith'. Mae hyn yn dweud wrth Gristnogion y dylent faddau bob amser. Fodd bynnag, mae rhai yn gweld hyn yn anodd; Gwelodd Julie Nicholson, offeiriad y cafodd ei merch ei lladd ar system drenau danddaearol Llundain yn ystod ymosodiadau bomio 7/7, nad oedd yn gallu maddau i'r bobl a lofruddiodd ei merch. Mae Cristnogion yn credu mai maddeuant yw edrych y tu hwnt i ddiffygion rhywun, ond credodd Julie hefyd bod yn rhaid i'r person arall fod yno i dderbyn maddeuant ond roedd y rheini a laddodd ei merch eisoes wedi marw gan mai hunanfomwyr oedden nhw. Oherwydd hyn fe roddodd y gorau i'w rôl fel offeiriad/ficer oherwydd ei bod yn annog pobl i faddau pan na allai faddau i eraill ei hun. Mae hyn yn dangos nad yw Cristnogion yn maddau bob amser.
I gloi, credaf y dylai Cristnogion faddau oherwydd yn y Beibl, o ble daw y rhan fwyaf o'u credoau, mae sawl dyfyniad gan yr Iesu a Duw yn honni y dylai Cristnogion faddau bob amser, felly os nad ydyn nhw, maen nhw'n mynd yn erbyn eu crefydd.
Mae gormod o naratif yn yr ymateb hwn a hynny ar draul trafod, gwerthuso a ffurfio barn. Daeth yr ymgeisydd i farn ond nid oedd trafodaeth lawn yn cyflwyno safbwyntiau gwahanol yn amlwg – 5 marc
Allwedd
Defnyddio termau/iaith
Defnyddio ffynonellau gwybodaeth ac awdurdod
Defnyddio rhesymu crefyddol/moesol i ddadansoddi, gwerthuso a ffurfio barnau
Dylanwad credo
Cynnig safbwynt amgen neu wahanol – RHAID CYNNWYS SAFBWYNTIAU NAD YDYNT YN GREFYDDOL AR GYFER BYWYD A MARWOLAETH
"Rhaid i chi fynd i'r synagog i fod yn Iddew." Trafodwch y gosodiad hwn gan ddangos eich bod wedi ystyried mwy nag un safbwynt. (Mae’n rhaid i chi gyfeirio at grefydd a chred yn eich ateb.) [15]
Mae mynd i'r synagog yn bwysig iawn i'r rhan fwyaf o Iddewon ond byddai llawer yn dadlau nad oes angen mynd i'r synagog i fod yn Iddew.
Efallai bydd rhai pobl yn dadlau bod mynd i'r synagog a chymryd rhan mewn addoliad Iddewig yn hanfodol i fod yn Iddew oherwydd ni allech alw eich hun yn Iddew os nad ydych yn cadw gorchmynion Duw. Un o'r gorchmynion yw cadw Shabbat ac i fynychu'r synagog. Mae Duw yn dweud yn y Deg Gorchymyn y dylem ni 'gofio'r Sabbath i'w gadw'n gysegredig.' Un ffordd o wneud hyn yw mynd i'r Synagog ac addoli Duw yno.
Fodd bynnag, mae hon yn ddadl wan oherwydd bod ffyrdd eraill o gadw Shabbat a'r peth pwysicaf yw cadw Shabbat yn y cartref, nid mynychu'r synagog. Caiff Shabbat ei adnabod fel diwrnod o ymlacio. Nid yw hyn yn golygu bod angen mynychu synagog i ddilyn y gorchymyn hwn ond mae'n rhaid addoli yn y cartref ac ymlacio gyda'ch teulu>
Efallai bydd eraill yn dadlau os nad yw Iddewon yn mynychu'r synagog eu bod nhw wedyn yn datgysylltu eu hunain oddi wrth y gymuned Iddewig ac yn bygwth traddodiadau Iddewiaeth, er enghraifft y Bar Mitzvah. Os nad ydych chi'n dilyn y traddodiadau, allwch chi honni eich bod wir yn Iddewig? Mae'r Synagog yn rhan hanfodol a chanolog o fywyd Iddewig ac mae'n hwb yn y gymuned. Os nad ydych chi'n mynychu, yna nid ydych chi'n cyfrannu'n llawn at yr hyn oll mae'n ei olygu i fod yn Iddew.
Fodd bynnag, mae hon yn ddadl wan oherwydd mae bod yn Iddew yn rhywbeth llawer mwy sylfaenol na'r hyn mae pobl yn ei wneud – mae'n rhan o bwy ydyn nhw. Mae bod yn Iddew yn rhan o hunaniaeth rhywun ac nid ydyn nhw'n colli'r hunaniaeth hon os nad ydyn nhw'n mynychu'r synagog. Gallai bod yn Iddewig olygu dilyn y cyfreithiau dietegol Iddewig, gorchmynion Duw a chadw eu bywydau yn y ffordd a fwriedir gan Dduw.
Mae mynychu'r synagog yn bwysig am sawl rheswm. Mae'n ffordd o gadw gorchymyn Duw. Mae'n ffordd o aros yn agos at y gymuned Iddewig. Mae'n ffordd o gadw traddodiadau Iddewig yn fyw. Mae'r rhain yn bwysig ond nid yw hunaniaeth Iddewig yn dibynnu ar unrhyw un ohonyn nhw. Trwy gydol hanes, mae Iddewon wedi llwyddo i gynnal eu hunaniaeth hyd yn oed pan maen nhw wedi'u gwahanu oddi wrth eu cymuned a hyd yn oed pan nad oedd synagog yn ddigon agos i'w fynychu. Yn fy marn i, nid oes rhaid i chi fynd i'r synagog i fod yn Iddew, ond os ydych chi am fod yn Iddew da a ffyddlon yna dylech fynd lle bo'n bosibl
Mae mynd i'r synagog yn bwysig iawn i'r rhan fwyaf o Iddewon ond byddai llawer yn dadlau nad oes angen mynd i'r synagog i fod yn Iddew.
Efallai bydd rhai pobl yn dadlau bod mynd i'r synagog a chymryd rhan mewn addoliad Iddewig yn hanfodol i fod yn Iddew oherwydd ni allech alw eich hun yn Iddew os nad ydych yn cadwgorchmynionDuw. Un o'r gorchmynion yw cadw Shabbat ac i fynychu'r synagog. Mae Duw yn dweud yn y Deg Gorchymyn y dylem ni 'gofio'r Sabbath i'w gadw'n gysegredig.' Un ffordd o wneud hyn yw mynd i'r Synagog ac addoli Duw yno.
Fodd bynnag,mae hon yn ddadl wan oherwydd bod ffyrdd eraill o gadw Shabbat a'r peth pwysicaf yw cadw Shabbat yn y cartref, nid mynychu'r synagog. Caiff Shabbat ei adnabod fel diwrnod o ymlacio. Nid yw hyn yn golygu bod angen mynychu synagog i ddilyn y gorchymyn hwn ond mae'n rhaid addoli yn y cartref ac ymlacio gyda'ch teulu
Efallai bydd eraill yn dadlauos nad yw Iddewon yn mynychu'r synagog eu bod nhw wedyn yn datgysylltu eu hunain oddi wrth y gymuned Iddewig ac yn bygwth traddodiadau Iddewiaeth, er enghraifft y Bar Mitzvah. Os nad ydych chi'n dilyn y traddodiadau, allwch chi honni eich bod wir yn Iddewig? Mae'r Synagog yn rhan hanfodol a chanolog o fywyd Iddewig ac mae'n hwb yn y gymuned. Os nad ydych chi'n mynychu, yna nid ydych chi'n cyfrannu'n llawn at yr hyn oll mae'n ei olygu i fod yn Iddew. Fodd bynnag, mae hon yn ddadl wan oherwydd mae bod yn Iddew yn rhywbeth llawer mwy sylfaenol na'r hyn mae pobl yn ei wneud – mae'n rhan o bwy ydyn nhw. Mae bod yn Iddew yn rhan o hunaniaeth rhywun ac nid ydyn nhw'n colli'r hunaniaeth hon os nad ydyn nhw'n mynychu'r synagog.Gallai bod yn Iddewig olygu dilyn y cyfreithiau dietegol Iddewig, gorchmynion Duw a chadw eu bywydau yn y ffordd a fwriedir gan Dduw.
Mae mynychu'r synagog yn bwysig am sawl rheswm. Mae'n ffordd o gadw gorchymyn Duw. Mae'n ffordd o aros yn agos at y gymuned Iddewig. Mae'n ffordd o gadw traddodiadau Iddewig yn fyw. Mae'r rhain yn bwysig ond nid yw hunaniaeth Iddewig yn dibynnu ar unrhyw un ohonyn nhw. Trwy gydol hanes, mae Iddewon wedi llwyddo i gynnal eu hunaniaeth hyd yn oed pan maen nhw wedi'u gwahanu oddi wrth eu cymuned a hyd yn oed pan nad oedd synagog yn ddigon agos i'w fynychu. Yn fy marn i, nid oes rhaid i chi fynd i'r synagog i fod yn Iddew, ond os ydych chi am fod yn Iddew da a ffyddlon yna dylech fynd lle bo'n bosibl
Yn bodloni'r holl feini prawf asesu. Mae'r dadansoddi a gwerthuso/ffurfio barnau i'w gweld yn amlwg. Trafodwyd y testun yn drylwyr gan gyflwyno safbwyntiau gwahanol a defnyddio iaith allweddol a ffynonellau o ddoethineb - 15 marc.
Allwedd
Defnyddio termau/iaith
Defnyddio ffynonellau gwybodaeth ac awdurdod
Defnyddio rhesymu crefyddol/moesol i ddadansoddi, gwerthuso a ffurfio barnau
Dylanwad credo
Cynnig safbwynt amgen neu wahanol – RHAID CYNNWYS SAFBWYNTIAU NAD YDYNT YN GREFYDDOL AR GYFER BYWYD A MARWOLAETH
‘Nid yw gweddïo a chynnal Offeren ar gyfer y meirw yn gwneud unrhyw les'.
Trafodwch y gosodiad hwn gan ddangos eich bod wedi ystyried mwy nag un safbwynt.
(Mae’n rhaid i chi gyfeirio at grefydd a chredo yn eich ateb). [15]
Byddai Catholigion yn anghytuno â'r gosodiad hwn yn gryf. Mae Catholigion yn credu bod Duw yn gwrando ar ein gweddïau a'u deisebau (yr hyn y gofynnwn amdano). Yn wir, bydd llawer o Gatholigion yn rhoi enghreifftiau lle mae hyn wedi digwydd iddynt. Cred Catholigion fod Duw yn dda ac yn drugarog ac felly ei bod yn bwysig iawn gweddïo dros y meirw. Mae hyn yn arbennig o wir am fod Catholigion yn credu y bydd Duw yn barnu enaid person ar ôl iddo farw ac y bydd y rhan fwyaf o bobl yn mynd drwy'r broses o buredigaeth yn gyntaf. Felly, mae'n rhesymegol ac yn synhwyrol dadlau bod dirfawr angen y gweddïau a offrymir gan y ffyddloniaid yma ar y ddaear er mwyn helpu'r eneidiau hynny sy'n mynd drwy'r broses o buredigaeth. Ategir y gred hon gan ddysgeidiaeth yr Eglwys Gatholig. Mae hyn yn bwysig am fod yr Eglwys wedi cael ei phenodi'n ddwyfol gan yr Iesu a bod ganddi dros 2000 o flynyddoedd o draddodiad sy'n golygu ei bod yn ffynhonnell werthfawr o ddoethineb ac awdurdod. Felly, bydd Catholigion yn offrymu gweddïau dros y meirw, gan ofyn i'r Arglwydd roi iddynt orffwys tragwyddol a gadael i olau tragwyddol ddisgleirio arnynt. Gofynnir am iddynt orffwys mewn hedd cyn gorffen gydag Amen. Felly, mae Catholigion yn credu ei bod hi'n bwysig gweddïo dros y meirw a chynnal Offeren ar eu cyfer am ei fod yn amlwg yn gwneud cymaint o ddaioni.
Fodd bynnag, bydd y rhan fwyaf o Gristnogion Protestannaidd yn cytuno â’r gosodiad hwn. Credant fod eneidiau'r meirw yn cael eu barnu ar sail yr hyn a wneir gan unigolyn tra'i fod yn fyw. Gwobrwyir pobl dda drwy iachawdwriaeth a chaiff pobl ddrwg a hunanol eu cosbi drwy eu hanfon i uffern. Ceir tystiolaeth i ategu'r farn hon yn y beibl. Wedi'r cyfan, dyma brif neges nifer o ddysgeidiaethau'r Iesu megis damegion y defaid a'r geifr, Lasurus a'r dyn cyfoethog a'r gwas anfaddeugar. Mae hyn yn bwysig am mai'r Iesu yw Duw yn y cnawd ac felly prif ffynhonnell awdurdod moesol. Yn y bôn, ni ellir newid yr hyn a wnaed ac ni wnaiff gweddïo unrhyw wahaniaeth o gwbl. Ymddengys fod hyn yn bwynt dilys iawn yn enwedig o ystyried na chaiff purdan ei grybwyll mewn gwirionedd yn y beibl o gwbl, ac na chaiff Cristnogion eu hannog i weddïo dros y meirw ar unrhyw bwynt yn y beibl.
Byddai Catholigion yn anghytuno â'r gosodiad hwn yn gryf. Mae Catholigion yn credu bod Duw yn gwrando ar ein gweddïau a'u deisebau (yr hyn y gofynnwn amdano). Yn wir, bydd llawer o Gatholigion yn rhoi enghreifftiau lle mae hyn wedi digwydd iddynt. Cred Catholigion fod Duw yn dda ac yn drugarog ac felly ei bod yn bwysig iawn gweddïo dros y meirw. Mae hyn yn arbennig o wir am fod Catholigion yn credu y bydd Duw yn barnu enaid person ar ôl iddo farw ac y bydd y rhan fwyaf o bobl yn mynd drwy'r broses o buredigaeth yn gyntaf. Felly, mae'n rhesymegol ac yn synhwyrol dadlau bod dirfawr angen y gweddïau a offrymir gan y ffyddloniaid yma ar y ddaear er mwyn helpu'r eneidiau hynny sy'n mynd drwy'r broses o buredigaeth. Ategir y gred hon gan ddysgeidiaeth yr Eglwys Gatholig. Mae hyn yn bwysig am fod yr Eglwys wedi cael ei phenodi'n ddwyfol gan yr Iesu a bod ganddi dros 2000 o flynyddoedd o draddodiad sy'n golygu ei bod yn ffynhonnell werthfawr o ddoethineb ac awdurdod. Felly, bydd Catholigion yn offrymu gweddïau dros y meirw, gan ofyn i'r Arglwydd roi iddynt orffwys tragwyddol a gadael i olau tragwyddol ddisgleirio arnynt. Gofynnir am iddynt orffwys mewn hedd cyn gorffen gydag Amen. Felly, mae Catholigion yn credu ei bod hi'n bwysig gweddïo dros y meirw a chynnal Offeren ar eu cyfer am ei fod yn amlwg yn gwneud cymaint o ddaioni.
Fodd bynnag, bydd y rhan fwyaf o Gristnogion Protestannaidd yn cytuno â’r gosodiad hwn. Credant fod eneidiau'r meirw yn cael eu barnu ar sail yr hyn a wneir gan unigolyn tra'i fod yn fyw. Gwobrwyir pobl dda drwy iachawdwriaeth a chaiff pobl ddrwg a hunanol eu cosbi drwy eu hanfon i uffern.Ceir tystiolaeth i ategu'r farn hon yn y beibl. Wedi'r cyfan, dyma brif neges nifer o ddysgeidiaethau'r Iesu megis damegion y defaid a'r geifr, Lasurus a'r dyn cyfoethog a'r gwas anfaddeugar.Mae hyn yn bwysig am mai'r Iesu yw Duw yn y cnawd ac felly prif ffynhonnell awdurdod moesol. Yn y bôn, ni ellir newid yr hyn a wnaed ac ni wnaiff gweddïo unrhyw wahaniaeth o gwbl. Ymddengys fod hyn yn bwynt dilys iawn yn enwedig o ystyried na chaiff purdan ei grybwyll mewn gwirionedd yn y beibl o gwbl, ac na chaiff Cristnogion eu hannog i weddïo dros y meirw ar unrhyw bwynt yn y beibl.
Yn bodloni'r holl feini prawf asesu. Mae'r dadansoddi a gwerthuso/ffurfio barnau i'w gweld yn amlwg. Trafodwyd y testun yn drylwyr gan gyflwyno safbwyntiau gwahanol a defnyddio iaith allweddol a ffynonellau o ddoethineb – 15 marc.
Allwedd
Defnyddio termau/iaith
Defnyddio ffynonellau gwybodaeth ac awdurdod
Defnyddio rhesymu crefyddol/moesol i ddadansoddi, gwerthuso a ffurfio barnau
Dylanwad credo
Cynnig safbwynt amgen neu wahanol – RHAID CYNNWYS SAFBWYNTIAU NAD YDYNT YN GREFYDDOL AR GYFER BYWYD A MARWOLAETH
'Mae'n rhaid i chi fynd i'r synagog i fod yn Iddew' (15)
Mae pobl Iddewig fel arfer yn mynd i'r synagog ar gyfer gwasanaethau, gweddïau, digwyddiadau cymunedol ac weithiau er mwyn mynd i'r ysgol. Byddant yn ceisio cerdded yno oherwydd ar ddydd Sadyrnau ni chânt wneud unrhyw waith a gallai'r synagog fod gryn bellter i ffwrdd a byddai cerdded yno yn flinedig ac yn teimlo fel gwaith. Mae Iddewon yn hoffi mynd i'r synagog am ei fod yn golygu y gallwch fod yng nghwmni pobl sy'n credu yn yr un peth â chi a gallwch i gyd ymuno yn y canu a'r gweddïo. Hefyd, mae eu llyfrau sanctaidd yn cael eu cadw yno, felly byddent am fynd i weld y rheini. Dwi ddim yn gweld diben mewn mynd i'r synagog am nad ydw i'n Iddew, ond mae'n siŵr ei fod yn bwysig iddyn nhw.
Ar y llaw arall, gallech weddïo gartref lle cewch heddwch a thawelwch i ganolbwyntio a bod gyda'r teulu. Mae pobl Iddewig o'r farn bod bywyd teuluol yn bwysig yn enwedig ar ddydd Gwener a dydd Sadwrn pan fyddant yn dathlu'r Sabath.
Mae pobl Iddewig fel arfer yn mynd i'r synagog ar gyfer gwasanaethau, gweddïau, digwyddiadau cymunedol ac weithiau er mwyn mynd i'r ysgol. Byddant yn ceisio cerdded yno oherwydd ar ddydd Sadyrnau ni chânt wneud unrhyw waith a gallai'r synagog fod gryn bellter i ffwrdd a byddai cerdded yno yn flinedig ac yn teimlo fel gwaith. Mae Iddewon yn hoffi mynd i'r synagog am ei fod yn golygu y gallwch fod yng nghwmni pobl sy'n credu yn yr un peth â chi a gallwch i gyd ymuno yn y canu a'r gweddïo. Hefyd, mae eu llyfrau sanctaidd yn cael eu cadw yno, felly byddent am fynd i weld y rheini. Dwi ddim yn gweld diben mewn mynd i'r synagog am nad ydw i'n Iddew, ond mae'n siŵr ei fod yn bwysig iddyn nhw.
Ar y llaw arall, gallech weddïo gartref lle cewch heddwch a thawelwch i ganolbwyntio a bod gyda'r teulu. Mae pobl Iddewig o'r farn bod bywyd teuluol yn bwysig yn enwedig ar ddydd Gwener a dydd Sadwrn pan fyddant yn dathlu'r Sabath.
Nid yw'r ymateb hwn yn canolbwyntio ar y gosodiad ddigon, nid yw'n rhoi unrhyw ffynonellau o ddoethineb, mae'n defnyddio ychydig iawn o eiriau arbenigol ac nid yw'n cyflwyno amrywiaeth barn. 4 marc
Allwedd
Defnyddio termau/iaith
Defnyddio ffynonellau gwybodaeth ac awdurdod
Defnyddio rhesymu crefyddol/moesol i ddadansoddi, gwerthuso a ffurfio barnau
Dylanwad credo
Cynnig safbwynt amgen neu wahanol – RHAID CYNNWYS SAFBWYNTIAU NAD YDYNT YN GREFYDDOL AR GYFER BYWYD A MARWOLAETH
Ni piau'r byd i wneud yr hyn y dymunwn ag ef (15)
Trafodwch y gosodiad hwn gan ddangos eich bod wedi ystyried mwy nag un safbwynt.
(Mae'n rhaid i chi gyfeirio at gredoau crefyddol ac anghrefyddol, fel y rhai hynny a arddelir gan Ddyneiddwyr ac Anffyddwyr, yn eich ateb)
Mae Catholigion o'r farn y dylem ofalu am y blaned ar ran Duw. Mae hyn oherwydd eu bod yn credu i Dduw benodi dyn i lywodraethu'r holl greadigaeth ac mai dyletswydd dynion yw gofalu am y ddaear (ar ran Duw).
Fodd bynnag, mae dyneiddwyr o'r farn y dylai pobl ofalu am y ddaear drostynt eu hunain er mwyn ein gwneud yn hapusach. Fel Catholigion, mae dyneiddwyr yn credu mewn diogelu'r blaned, nid dim ond i Dduw ond i genedlaethau'r dyfodol.
Yn ôl 'Laudato Si' y Pab dylem roi'r gorau i drin y ddaear fel y gwnawn oherwydd dylem ei warchod a gofalu am gread Duw yn gyfrifol. Mae hefyd yn dweud na ddylem drin adnoddau'r ddaear fel elw ac y dylem fod yn ddiolchgar am yr hyn mae Duw wedi ei adael yma i ni.
Mae dyneiddwyr yn credu y dylem ddiogelu'r ddaear ar gyfer cenedlaethau'r dyfodol a sicrhau eu bod yn gallu byw bywyd o ansawdd da fel eu bod yn gallu mwynhau eu hamser ar y ddaear cymaint â phosibl.
Mae Catholigion o'r farn y dylem ofalu am y blaned ar ran Duw. Mae hyn oherwydd eu bod yn credu i Dduw benodi dyn i lywodraethu'r holl greadigaeth ac mai dyletswydd dynion yw gofalu am y ddaear (ar ran Duw). Fodd bynnag, mae dyneiddwyr o'r farn y dylai pobl ofalu am y ddaear drostynt eu hunain er mwyn ein gwneud yn hapusach. Fel Catholigion, mae dyneiddwyr yn credu mewn diogelu'r blaned, nid dim ond i Dduw ond i genedlaethau'r dyfodol.
Yn ôl 'Laudato Si' y Pab dylem roi'r gorau i drin y ddaear fel y gwnawn oherwydd dylem ei warchod a gofalu am gread Duw yn gyfrifol. Mae hefyd yn dweud na ddylem drin adnoddau'r ddaear fel elw ac y dylem fod yn ddiolchgar am yr hyn mae Duw wedi ei adael yma i ni. Mae dyneiddwyr yn credu y dylem ddiogelu'r ddaear ar gyfer cenedlaethau'r dyfodol a sicrhau eu bod yn gallu byw bywyd o ansawdd da fel eu bod yn gallu mwynhau eu hamser ar y ddaear cymaint â phosibl.
Defnydd effeithiol o ffynonellau ond defnydd cyfyngedig o iaith allweddol. Yn cynnig safbwynt arall nad yw'n grefyddol, fel sy'n ofynnol gan y cwestiwn hwn. Yn dangos sut y gall cred ddylanwadu ar arfer.
Fodd bynnag, mae'n ailadroddus ac nid yw byth yn llwyddo i drafod y cwestiwn na dod i unrhyw benderfyniadau ynghylch p'un a yw'r byd, mewn gwirionedd, i ni wneud fel y mynnwn ag ef. Mae DD2 yn ddiffygiol – mae'n darllen fel esboniad o safbwyntiau Catholigion a dyneiddwyr ar faterion amgylcheddol, yn hytrach na thrafodaeth.
Byddai'r ymateb hwn yn cael 6 (band 2) am na ellir ei ystyried yn ddadansoddiad a gwerthusiad da o'r mater, sef meini prawf band 3 - 7-9 marc.
Disgrifiwch sut y gallai menywod Iddewig addoli yn wahanol i ddynion. (5)
Mewn Iddewiaeth mae gan ddynion a menywod rolau gwahanol ac felly maent yn addoli'n wahanol. Mae menywod yn fwy ysbrydol yn naturiol ac nid oes angen arweiniad arnynt. Felly, mae Iddewon yn credu mai dim ond dynion sydd angen gwisgo'r tefellin. Yn y Shema dywedir bod yn rhaid i chi gadw Duw yn agos at eich meddwl a'ch enaid. Dehonglir hyn drwy ddweud bod dynion Iddewig yn gwisgo'r tefillin wrth ymyl eu calonnau a'u pennau er mwyn eu helpu i gysylltu â Duw a chanolbwyntio'n fwy ar eu hochr ysbrydol.
Rheswm a ffordd arall y mae dynion a menywod Iddewig yn addoli'n wahanol yw eu safle yn y synagog. Mewn synagogau uniongred bydd menywod yn eistedd yn y rhan uchaf yn yr oriel a bydd dynion yn eistedd yn y rhan waelod yng nghanol y synagog. Gwneir hyn fel nad oes dim yn amharu ar ddynion a menywod wrth iddynt addoli.
Esboniwch pam mae Moses yn bwysig i Iddewiaeth. [8]
Mae Moses yn bwysig i Iddewiaeth oherwydd bod Duw wedi cyfamodi ag ef. Moses oedd y cyntaf yn ei deulu i gredu mewn un Duw. Fe wnaeth Duw addewid iddo. Addawodd Duw mai ei ddilynwyr fyddai 'pobl ddewisedig Duw'. Mae Moses yn bwysig oherwydd bod rhai Iddewon yn credu mai nhw yw ei ddisgynyddion ac mai ef yw sefydlydd eu crefydd.
Eglurwch safbwyntiau Catholig am nodau cosbi troseddwyr. [8]
Ym marn Catholigion, wrth ystyried nodau gwahanol cosbi troseddwyr, mae atal yn anghywir oherwydd gallech gosbi'r unigolyn anghywir ac, unwaith y mae'n farw, ni allwch ddod ag ef yn ôl. Hefyd, mae dienyddio pobl gynddrwg â llofruddiaeth, a dyna pam mae atal yn anghywir, gan mai'r nod yw annog y troseddwr i beidio â throseddu, ond gall pobl ddiniwed gael eu heuogfarnu ar gam. Fodd bynnag, mae Cristnogion yn hoffi'r nod o amddiffyn (amddiffyn cymdeithas rhag troseddwyr), diwygio (addysgu'r troseddwyr i beidio â throseddu eto) a dial (eu bod yn gorfod talu am y drosedd), gan nad y rhain na chosbau dynol, nad ydynt yn mynd yn erbyn dysgeidiaeth yr Iesu o ran 'llygad am lygad, dant am ddant', yw'r ffordd y dylem fyw, ac i faddau nid seithwaith ond saith deg seithwaith', dyma gredoau/dysgeidiaeth y Testament Newydd.
O Gristnogaeth Gatholig ac Iddewiaeth, eglurwch agweddau tuag at erthyliad. [8]
Fodd bynnag, mae Iddewon yn caniatáu erthyliad, ond ni fyddai'r rhan fwyaf o Iddewon yn ei ganiatáu ar alw. Petai rhoi genedigaeth yn peri'r risg o niweidio'r Fam, neu fod amgylchiadau difrifol eraill i'w hystyried, yna byddai llawer o Iddewon yn ei ganiatáu. Mae'r rhan fwyaf o Iddewon yn credu mewn pikuash nefesh (achub bywyd) a dywed y Torah fod dinistrio bywyd yn gyfystyr â dinistrio'r byd i gyd, felly gallai Iddewon Uniongred barhau i gredu bod erthyliad yn anghywir.
Mae Catholigion o'r farn bod erthyliad yn anghywir mewn unrhyw amgylchiadau, hyd yn oed drais rhywiol neu anabledd. Y rheswm dros hyn yw bod y Pab yn dweud ei fod yn anghywir ac ystyrir bod dysgeidiaeth y Pab yn anffaeledig.
'Dylai Cristnogion faddau bob amser'. Trafodwch y gosodiad hwn gan ddangos eich bod wedi ystyried mwy nag un safbwynt (Mae’n rhaid i chi gyfeirio at grefydd a chredo yn eich ateb). [15]
Mae Cristnogion yn credu y dylent faddau bob amser gan y dywedodd Iesu pan ofynnwyd iddo sawl gwaith y dylent faddau, 'nid hyd seithwaith, ond hyd saith deg seithwaith'. Mae hyn yn dweud wrth Gristnogion y dylent faddau bob amser. Fodd bynnag, mae rhai yn gweld hyn yn anodd; Julie Nicholson, a oedd yn offeiriad pan laddwyd ei merch ar system drenau danddaearol Llundain yn ystod yr ymosodiadau, a methodd hi â gallu maddau i'r bobl a lofruddiodd ei merch. Mae Cristnogion yn credu mai maddeuant yw edrych y tu hwnt i ddiffygion rhywun, ond credodd Julie hefyd bod yn rhaid i'r person arall fod yno i dderbyn maddeuant ond roedd y rheini a laddodd ei merch eisoes wedi marw gan mai hunanfomwyr oedden nhw. Oherwydd hyn fe roddodd y gorau i'w rôl fel offeiriad/ficer oherwydd ei bod yn annog pobl i faddau pan na allai faddau i eraill ei hun. Mae hyn yn dangos nad yw Cristnogion yn maddau bob amser.
I gloi, credaf y dylai Cristnogion faddau oherwydd yn y Beibl, o ble daw y rhan fwyaf o'u credoau, mae sawl dyfyniad gan yr Iesu a Duw yn honni y dylai Cristnogion faddau bob amser, felly os nad ydyn nhw, maen nhw'n mynd yn erbyn eu crefydd.
Ni piau'r byd i wneud yr hyn y dymunwn ag ef. (15)
Trafodwch y gosodiad hwn gan ddangos eich bod wedi ystyried mwy nag un safbwynt.
(Mae'n rhaid i chi gyfeirio at gredoau crefyddol ac anghrefyddol, fel y rhai hynny a arddelir gan Ddyneiddwyr ac Anffyddwyr, yn eich ateb)
Mae Catholigion o'r farn y dylem ofalu am y blaned ar ran Duw. Mae hyn oherwydd eu bod yn credu i Dduw benodi dyn i lywodraethu'r holl greadigaeth ac mai dyletswydd dynion yw gofalu am y ddaear (ar ran Duw).
Fodd bynnag, mae dyneiddwyr o'r farn y dylai pobl ofalu am y ddaear drostynt eu hunain er mwyn ein gwneud yn hapusach. Fel Catholigion, mae dyneiddwyr yn credu mewn diogelu'r blaned, nid dim ond ar ran Duw ond i genedlaethau'r dyfodol
Yn ôl 'Laudato Si' y Pab dylem roi'r gorau i drin y ddaear fel y gwnawn oherwydd dylem ei warchod a gofalu am gread Duw yn gyfrifol. Mae hefyd yn dweud na ddylem drin adnoddau'r ddaear fel elw ac y dylem fod yn ddiolchgar am yr hyn mae Duw wedi ei adael yma i ni.
Mae dyneiddwyr yn credu y dylem ddiogelu'r ddaear ar gyfer cenedlaethau'r dyfodol a sicrhau eu bod yn gallu byw bywyd o ansawdd da fel eu bod yn gallu mwynhau eu hamser ar y ddaear cymaint â phosibl.
'Mae'n rhaid i chi fynd i'r synagog i fod yn Iddew' (15)
Mae pobl Iddewig fel arfer yn mynd i'r synagog ar gyfer gwasanaethau, gweddïau, digwyddiadau cymunedol ac weithiau er mwyn mynd i'r ysgol. Byddant yn ceisio cerdded yno oherwydd ar ddydd Sadyrnau ni chânt wneud unrhyw waith a gallai'r synagog fod gryn bellter i ffwrdd a byddai cerdded yno yn flinedig ac yn teimlo fel gwaith. Mae Iddewon yn hoffi mynd i'r synagog am ei fod yn golygu y gallwch fod yng nghwmni pobl sy'n credu yn yr un peth â chi a gallwch i gyd ymuno yn y canu a'r gweddïo. Hefyd, mae eu llyfrau sanctaidd yn cael eu cadw yno, felly byddent am fynd i weld y rheini. Dwi ddim yn gweld diben mewn mynd i'r synagog am nad ydw i'n Iddew, ond mae'n siŵr ei fod yn bwysig iddyn nhw.
Ar y llaw arall, gallech weddïo gartref lle cewch heddwch a thawelwch i ganolbwyntio a bod gyda'r teulu. Mae pobl Iddewig o'r farn bod bywyd teuluol yn bwysig yn enwedig ar ddydd Gwener a dydd Sadwrn pan fyddant yn dathlu'r Sabath.